گاهی ممکن است افرادی که قصد انجام جراحی فک را دارند به دنبال این باشند که بدانند عمل فک چگونه است و اغلب آنها به دنبال مشاهده فیلم جراحی فک در اینترنت هستند تا ببینند که این جراحی چگونه انجام میشود.
جراحی فک جزء جراحی‌های پیچیده محسوب میشود که در صورتی که توسط جراح فک و صورت با تجربه و دانش کافی انجام شود، جای نگرانی و ترس نخواهد داشت و نتایجی که از انجام آن حاصل می‌شوند، ارزش تحمل سختی دوره نقاهت را دارند.
برای دانستن اینکه جراحی فک چگونه انجام میشود، مطالعه این مقاله توصیه می‌گردد. جهت کسب اطلاعات کامل در این زمینه تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
چرا جراحی فک انجام میشود؟
جراحی فک زمانی تجویز میشود که امکان برطرف کردن مشکل فک تنها با استفاده از ارتودنسی وجود نداشته باشد. متخصص ارتودنسی و جراح فک و صورت با یکدیگر همکاری خواهند کرد تا برنامه درمانی مناسب با شرایط بیمار را تنظیم کنند. برخی از مواردی که جراحی فک برای بهبود آنها تجویز میشود، عبارت‌اند از:
- اصلاح اختلالات بایت (زمانی که دهان بسته میشود، ولی دندان‌ها در موقعیت مناسب خود بر روی یکدیگر قرار نمی‌گیرند.)
- اصلاح و برطرف مشکلات و ناهنجاری‌هایی که تقارن صورت را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
- انجام این جراحی به کاهش درد ناشی از اختلال مفصل فکی گیجگاهی (TMJ)، کمک می‌کند.
- جراحی فک در ترمیم آسیب یا ناهنجاری مادرزادی صورت، مانند شکاف کام نیز به کار می‌رود.
- برای جلوگیری از ساییدگی بیشتر دندان‌ها از این روش درمانی استفاده میشود.
- آسان کردن فعالیت‌هایی مانند گاز گرفتن، جویدن یا بلعیدن
- مشکلات تنفسی مانند تنفس دهانی و آپنه انسدادی خواب با کمک این جراحی قابل درمان هستند.
بهترین زمان برای جراحی فک پس از رسیدن به بلوغ اسکلتی و توقف رشد فک است که معمولاً در اواخر نوجوانی یا اوایل دهه ۲۰ زندگی می‌باشد و نحوه انجام آن بستگی به نوع و شدت مشکل فک دارد که در ادامه این مطلب به توضیح مفصل و کامل آن پرداخته‌ایم.
نحوه انجام جراحی فک
عمل جراحی فک چگونه است؟ در پاسخ به این سؤال می‌توان گفت که نحوه جراحی فک به نوع و شدت عارضه بستگی دارد و می‌تواند تنها در فک بالا، پایین، هر دو فک، مفاصل گیجگاهی، چانه و یا به صورت ترکیبی از این جراحی‌ها انجام شود. در ادامه نحوه انجام هریک از این جراحی‌ها را توضیح داده‌ایم:
-
استئوتومی فک بالا
به جراحی که بر روی فک بالا و برای برطرف کردن ناهنجاری‌های آن انجام میشود، استئوتومی فک بالا نام دارد. در ادامه مشکلات و ناهنجاری‌هایی که ممکن است مستلزم انجام استئوتومی فک بالا باشند را عنوان کرده‌ایم:
- بیرون زدگی و یا عقب رفتگی قابل توجه فک بالایی
- اپن بایت، ناهنجاری که موجب میشود دندان‌های عقب (آسیاب‌ها) در هنگام بسته بودن دهان با هم تماس پیدا نکنند.
- کراس بایت، ناهنجاری که موجب قرار گرفتن برخی از دندان‌های پایینی بیرون از دندان‌های بالایی در هنگامی که دهان بسته است، میشود.
- ناهنجاری که در آن کاهش رشد در قسمت میانی صورت مشاهده میشود و هیپرپلازی میانی صورت نام دارد.
نحوه انجام جراحی فک بالا
در طول استئوتومی فک بالا جراح موارد زیر را انجام می‌دهد:
- یک برش در لثه‌های بالای دندان‌های بالایی برش داده می‌شوند تا امکان دسترسی به استخوان‌های فک بالا ایجاد شود.
- برش استخوان فک فوقانی به گونه‌ای صورت می‌گیرد که امکان حرکت دادن آن به صورت یک واحد وجود داشته باشد.
- این قسمت از فک بالا را به سمت جلو حرکت می‌دهد تا در موقعیتی قرار بگیرد که با دندان‌های پایینی هماهنگ و متناسب شود.
- صفحات یا پیچ‌ها را برای نگه داشتن استخوان تنظیم شده در موقعیت جدید خود قرار می‌دهد.
- در نهایت با بخیه برش لثه را می‌بندد.
-
استئوتومی فک پایین
استئوتومی فک پایین به جراحی اطلاق میشود که اغلب زمانی که بیرون زدگی و یا عقب رفتگی فک پایین به طور قابل توجهی وجود داشته باشد، بر روی فک پایین انجام میشود.
نحوه انجام جراحی فک پایین
در جراحی فک پایین، جراح موارد زیر را انجام می‌دهد:
- جراح برای انجام این جراحی و دسترسی به استخوان، برش‌هایی را درست در پشت دندان‌های آسیاب و در هر دو طرف فک پایین به وجود می‌آورد.
- برای ایجاد امکان حرکت دادن و منتقل کردن استخوان فک پایین به موقعیت جدید، این استخوان برش داده میشود.
- سپس برای قرار دادن آن در موقعیت جدید، آن را به سمت جلو یا عقب حرکت می‌دهند.
- برای اینکه استخوان در موقعیت جدید خود باقی بماند، آن را با استفاده از صفحات و پیچ‌هایی نگه می‌دارند.
- در نهایت با بخیه برش لثه را می‌بندد.
-
استئوتومی دو فک
استئوتومی دو فک همان‌طور که از نامش پیداست، جراحی است که هم برای اصلاح فک بالا و هم برای اصلاح فک پایین به طور هم‌زمان بر روی هر دوی آنها انجام میشود. به طور کلی استئوتومی دو فک زمانی انجام میشود که هر دو فک تحت تأثیر یک بیماری یا ناهنجاری قرار گرفته باشند.
نحوه انجام استئوتومی دو فک
تکنیک‌هایی که برای انجام این جراحی به کار برده می‌شوند، شامل مواردی هستند که برای استئوتومی فک بالا و پایین مورد استفاده قرار می‌گیرند و پیش‌تر توضیحات مربوط به آنها را بیان کردیم.
به این دلیل که عمل فک بالا و پایین به طور هم‌زمان عمل پیچیده‌ای به شمار می‌آید، استفاده از نرم افزار مدال سازی سه بعدی به جراح برای برنامه ریزی این عمل کمک می‌کند. -
جنیوپلاستی
جنیوپلاستی یا آنژیوپلاستی جراحی است که برای بهبود ناهنجاری چانه انجام میشود و می‌تواند به اصلاح عقب رفتگی آن کمک کند. این جراحی گاهی اوقات ممکن است هم‌زمان با استئوتومی فک پایین برای اصلاح عقب رفتگی فک پایین انجام شود.
نحوه انجام جنیوپلاستی
جراح برای انجام این جراحی، اقدامات زیر را انجام می‌دهد:
- در شروع جراحی، برشی را در اطراف لب پایین در لثه‌ها به وجود می‌آورد.
- برای ایجاد امکان حرکت دادن استخوان چانه، آن را برش می‌دهد.
- سپس استخوان برش داده شده را به موقعیت مناسب و جدید منتقل می‌کند.
- برای نگه داشتن استخوان چانه در موقعیت جدید خود، از صفحات و پیچ‌های کوچکی استفاده می‌کند.
- در نهایت با بخیه برش لثه را می‌بندد.
-
جراحی TMJ
احتمال تجویز انجام جراحی TMJ زمانی وجود دارد که سایر درمان‌های محافظه کارانه در بهبود علائم مربوط به اختلال آن مؤثر واقع نشوند. انواع جراحی‌های مختلف TMJ شامل موارد زیر هستند:
-
آرتروسنتز
آرتروسنتز یک روش کم تهاجمی است که در آن با استفاده از سوزن‌های کوچک، مایعی را به درون مفصل TMJ تزریق می‌کنند. از فواید انجام این کار می‌توان به روان شدن مفصل و از بین بردن هرگونه عوامل محرک التهابی اشاره کرد.
-
آرتروسکوپی
آرتروسکوپی نوعی جراحی کم تهاجمی است که در آن لوله نازکی وارد مفصل شده و جراح در طول جراحی با استفاده از لوله باریکی که آرتروسکوپ نام دارد و ابزارهای جراحی کوچکی که به آن متصل هستند اقدام به جراحی مفصل آسیب دیده می‌کند.
-
جراحی مفصل باز
سخت‌ترین و تهاجمی‌ترین روش جراحی مفصل TMJ، جراحی باز یا آرتروتومی نامیده میشود. انجام این جراحی به این صورت است که ابتدا یک برش در جلوی گوش ایجاد شده، سپس پزشک اقدامات لازم مانند جایگزینی یا حذف اجزای آسیب دیده TMJ را برای بهبود ناهنجاری موجود انجام می‌دهد.
-
مراحل قبل، حین و بعد از جراحی فک
در ادامه مواردی که می‌توانید قبل، حین و پس از انجام عمل جراحی فک انتظار داشته باشید را بررسی خواهیم کرد:
-
قبل از جراحی
متخصص ارتودنسی در ماه‌های قبل از جراحی ممکن است برای درمان برخی بیماران، بریس‌ها یا الاینرهایی را روی دندان‌های او نصب کند. با انجام این کار دندان‌ها در موقعیت مناسب قرار می‌گیرند و تراز کردن فک را آسان‌تر می‌کنند.
برای انجام جراحی و ارتودنسی نیاز است که چند نوبت ویزیت و مراجعه به مطب متخصص ارتودنسی و جراح فک و صورت داشته باشید تا وضعیت فک و دندان‌هایتان مورد بررسی قرار بگیرند و برنامه ریزی درمانی را با همکاری یکدیگر انجام دهند و همچنین آماده‌سازی‌هایی از قبیل قالب گیری و تهیه تصاویر رادیوگرافی صورت گیرند. گاهی اوقات ممکن است مدل سازی سه بعدی در رایانه به کار برده شود. -
در حین جراحی
برای انجام جراحی فک بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد. این بدان معناست که بیمار در طول عمل خود متوجه چیزی نخواهد شد. مدت زمان انجام اغلب این جراحی‌ها ۲ تا ۵ ساعت می‌باشد، اما مدت زمان دقیق آنها به روش خاصی که انجام میشود، بستگی دارد.
اغلب برش‌هایی که برای انجام این جراحی ایجاد می‌شوند، در داخل آن هستند و در موارد کمی ایجاد برش‌های کوچکی در خارج از دهان وجود دارد. به طور کلی می‌توان گفت که احتمال باقی ماندن جای زخم روی صورت یا چانه بعید است. -
پس از جراحی و دوره بهبودی
اکثر افرادی که این عمل را انجام می‌دهند به مدت ۱ تا ۴ روز پس از جراحی در بیمارستان بستری می‌مانند. پس از مرخص شدن و ترک بیمارستان، پزشک دستورالعمل‌هایی را برای غذا خوردن و بهداشت دهان به بیمار می‌دهد. بسیار مهم است که این دستورالعمل‌ها در طول دوره نقاهت و بهبودی به دقت دنبال شوند.
پس از جراحی، طبیعی است که بیمار تورم، سفتی و ناراحتی در صورت و فک خود را تجربه کند که پزشک داروهایی را برای کمک به کاهش این علائم تجویز خواهد کرد. همه این عوارض به مرور زمان از بین می‌روند.
در برخی موارد، ممکن است بی حسی در لب بالا یا پایین ایجاد شود. این عارضه معمولاً موقتی است و با گذشت چند هفته یا چند ماه کم کم از بین خواهد رفت. در موارد نادرتر، ممکن است دائمی باشد.
بین ۶ تا ۱۲ هفته طول می‌کشد تا بهبودی حاصل شود. پس از چند هفته بهبودی، ارتودنتیست مرحله دوم ارتودنسی و در واقع ارتودنسی پس از جراحی را انجام خواهد داد.
پس از پایان ارتودنسی مرحله دوم یعنی هنگامی که بریس‌ها برداشته می‌شوند، متخصص ارتودنسی یک نگهدارنده یا ریتینر را برای حفظ نظم دندان‌ها و تثبیت نتیجه جراحی بر روی دندان‌های بیمار نصب می‌کند.
خطرات جراحی فک چیست؟
انجام جراحی فک به طور کلی در صورتی که توسط جراح فک و صورت قابل اعتماد، با تجربه و با مهارت کافی انجام شود، بسیار ایمن است. با این حال این جراحی نیز مانند هر جراحی دیگری، می‌تواند خطراتی را به همراه داشته باشد. بهتر است جراح قبل از عمل بیمار را از این خطرات مطلع کند. در ادامه برخی از خطرات احتمالی و عوارض جراحی فک را عنوان کرده‌ایم:
- واکنش آلرژیک بدن به مواد بیهوشی
- احتمال خون ریزی بیش از حد
- به وجود آمدن عفونت در محل جراحی
- احتمال آسیب دیدگی اعصاب فک حین جراحی
- شکستگی فک
- نیاز به انجام جراحی اضافی به دلیل ایجاد مشکلات مربوط به بایت یا هم ترازی پس از جراحی
- احتمال بازگشت فک به موقعیت اولیه پس از جراحی
- ایجاد درد جدید TMJ
- جراحی برخی افراد ممکن است در مقایسه با جراحی افراد دیگر خطر بیشتری داشته باشد.
هزینه جراحی فک چقدر است؟
هزینه انجام این جراحی بسته به عوامل مختلفی می‌تواند متفاوت باشد. مواردی که بر کل هزینه جراحی فک تأثیر می‌گذارند، عبارت‌اند از:
- روش جراحی
- دستمزد جراح
- تعرفه‌های بیمه
- هزینه‌های بیهوشی
- هزینه تهیه تصاویر رادیوگرافی و آزمایش‌ها
- داروهایی که تجویز می‌شوند.
- شهری که در آن ساکن هستید.
بهتر است که قبل از برنامه ریزی برای جراحی فک، با شرکت بیمه‌ای که با آن قرارداد دارید، مشورت کنید تا ببینید چه مواردی را تحت پوشش قرار می‌دهند و مطمئن شوید که آیا تعرفه‌ای برای جراحی فک در نظر می‌گیرند یا خیر. بسیاری از شرکت‌های بیمه، در صورتی که جراحی فک با اهداف درمانی (و نه زیبایی) انجام شود، آن را تحت پوشش قرار می‌دهند.
سؤالات متداول
-
جراحی فک چگونه است؟
نحوه انجام جراحی فک به نوع و محل جراحی بستگی دارد که در پیش‌تر در این مقاله در بخش نحوه انجام جراحی فک توضیحات کاملی را در این باره ارائه داده‌ایم و با مطالعه آن می‌توانید اطلاعات کاملی را درباره آن به دست آورید.
-
آیا جراحی فک سخت است؟
شاید با مشاهده تصاویر و یا فیلم جراحی فک در اتاق عمل از انجام آن بترسید. گرچه این جراحی نوعی جراحی پیچیده به شمار می‌آید، اما انجام آن تحت بیهوشی کامل صورت می‌گیرد و بیمار در طول آن متوجه چیزی نمی‌شود. پس از آن نیز ممکن است بیمار دوره نقاهت سختی را بگذارند که رعایت دستورالعمل‌های مراقبتی به افزایش سرعت بهبودی و تحمل سختی پس از جراحی کمک خواهد کرد.