شاید تا به حال این تجربه را داشتهاید که حین خواب و بیداری، متوجه فشردن دندانهای خود روی هم شدهاید! این اتفاق که دندان قروچه نام دارد، قطعا برایتان احساس ناخوشایندی به همراه داشته است.
ممکن است فکر کنید دندان قروچه موضوع مهمی نیست و نیاز به توجه ندارد، اما چنین نیست و در صورت عدم درمان عوارضی برای سلامت دهان و فک ایجاد میکند.
چگونه آن را درمان کنیم؟
در این مطلب از دکتر فاطمه لبافی، به طور کامل درباره علائم، علل، عوارض، روشهای درمان و تمام موارد مرتبط دیگر با دندان قروچه، صحبت شده است. پس اگر به این عارضه مبتلا هستید، حتما این مطلب را بخوانید.
دندان قروچه چیست؟
برخی افراد در شرایطی که هیچ غذایی نمیجوند، به صورت غیر ارادی، دندانهای خود را به یکدیگر میسایند و فشار میدهند. به این عارضه براکسیسم یا دندان قروچه گفته میشود.
دندان قروچه در اغلب اوقات، در خواب اتفاق میافتد. به همین دلیل، خیلی از بیماران متوجه چنین مشکلی نمیشوند. ممکن است بعد از خواب یکسری علائم داشته باشند؛ اما با توجه به عدم آگاهی بیماران نسبت به این عارضه، کمتر کسی متوجه بیماری خود میشود.
به طور معمول این مشکل در کودکان بیشتر از بزرگسالان اتفاق میافتد. در ادامه علل و عوارض براکسیسم به طور کامل بررسی شدهاند.
علائم دندان قروچه
برخی از علائم میتوانند نشانهای از وجود دندان قروچه باشند که در زیر به بررسی آنها میپردازیم:
-
خروپف
البته خروپف علتهای متعددی دارد و نمیتوان آن را تنها به دندان قروچه نسبت داد. در صورتی که علائم دیگر را در کنار آن مشاهده کردید، ممکن است به دندان قروچه مبتلا شده باشید.
-
درد گوش
به دلیل نزدیک بودن ساختار مفصل تمپورومندیبولار به کانال گوش، دندان قروچه سبب درد گوش میشود.
-
درد ارجاعی
دندان قروچه میتواند درد ارجاعی ایجاد کند. یعنی شما درد را در ناحیهای غیر از ناحیه اصلی احساس میکنید. ممکن است بر اثر دندان قروچه گردن درد هم داشته باشید.
-
مشکلات دهان و فک
در صورت ابتلا به دندان قروچه، احتمال تجربه درد در مفاصل فک نیز وجود دارد. ادامه این عارضه میتواند مشکلات زیادی برای دهان و فک ایجاد کند.
-
درد حین جویدن
براکسیسم میتواند سبب مشکلاتی برای دندانها و در نتیجه ایجاد درد حین جویدن غذا شود.
-
قفل شدن عضلات فک
زمانی که فرد به دندان قروچه مبتلا باشد، ماهیچههای دهان بیش از حد به فعالیت ادامه میدهند. همین امر سبب میشود عضلات فک دچار درد و انقباض طولانی مدت شوند.
-
لق شدن دندانها
دندانها یک آستانهای برای تحمل فشار دارند. زمانی که فشار به مدت طولانی به دندانها وارد شود، میتواند سبب لق شدن دندانها شود.
-
افزایش حساسیت دندان
ساییده شدن مینای دندان میتواند سبب افزایش حساسیت دندان نسبت به گرما و سرما شود.
-
زرد شدن دندانها
یکی از دلایل زرد شدن دندانها، نمایان شدن عاج دندن است. زمانی که مینای دندان ساییده میشود، عاج دندان بیشتر نمایان شده و دندانها به رنگ زرد در میآیند.
علت دندان قروچه
دندان قروچه ممکن است به چند دلیل رخ دهد. برخی از دلایل دیگر دندان قروچه عبارتاند از:
-
استرس و اضطراب
استرس مهمترین دلیلی است که میتواند سبب ایجاد براکسیسم شود.
-
داروها
بعضی از داروهای خاص مانند داروی ضد افسردگی، آنتی سایکوتیک و آمفتامین میتوانند باعث ایجاد دندان قروچه شوند.
-
بیماریها
برخی از بیماریهای اعصاب مانند پارکینسون و یا هانتینگتون میتوانند سبب ایجاد دندان قروچه شوند.
درمان دندان قروچه
با توجه به علت دندان قروچه، دندانپزشک برای درمان آن و یا جلوگیری از آسیبهای احتمالی ناشی از آن اقدام میکند. به طور کلی در زیر به بررسی کامل روشهای درمانی میپردازیم:
-
مدیریت استرس
یکی از موارد شایعی که سبب دندان قروچه میشود، استرس و فشار عصبی است. بنابراین سعی کنید اعصاب خود را آرام نگه دارید. برای این کار میتوانید از یوگا و مدیتیشن کمک بگیرید. همچنین مواردی که در زیر بیان شده در این رابطه میتوانند به شما کمک کنند:
- مصرف ویتامین ث
ویتامین ث تاثیر بسزایی بر غدههای فوق کلیه و در نتیجه کاهش استرس دارد. - مصرف منیزیم
منیزیم میتواند با کاهش استرس و خستگی، خوابی آسوده را برایتان ایجاد کند. برخی غذاها مانند اسفناج، لوبیا و موز میزان مناسبی منیزیم دارند. - استفاده از کمپرس آب گرم
استفاده از کمپرس آب گرم و یا یک حوله داغ، میتواند باعث افزایش جریان خون در فکها شود، به همین دلیل عضلات استراحت کرده و تنش فیزیکی فکها کاهش مییابد. - ماساژ درمانی
ماساژ درمانی با شل کردن عضلات ناحیه فک و دهان سبب کاهش فشار در این ناحیه میشود.. - کاهش مصرف کافئین
مصرف بیش از اندازه کافئین میتواند سبب بروز مشکلات عصبی شود. کافئین با افزایش ضربان قلب و ایجاد تنگی نفس میتواند بر تغییر خلق و خو تاثیر داشته باشد و به دنبال آن احتمال دندان قروچه در خواب را افزایش دهد.
- مصرف ویتامین ث
-
بیوفیدبک
بیوفیدبک به کمک تجهیزات کنترل ماهیچههای فک، به بیماران آموزش می دهد تا بتوانند دندان قروچه خود را کاهش دهند.
-
استفاده از نایت گارد
این وسیله مختص به هر فرد و توسط دندانپزشک ساخته میشود. در بیشتر مواقع تجویز دندانپزشکان برای دندان قروچه استفاده از نایت گارد است.
-
بوتاکس
سم بوتولینوم یا بوتاکس عموما برای درمانهای زیبایی به کار گرفته میشود، اما میتواند تا حدودی برای کاهش دندان قروچه نیز موثر باشد. سم بوتولینوم برای فلج موقتی عضلات استفاده میشود، بنابراین میتواند تا حدودی اثرات دندان قروچه را کاهش دهد؛ ولی مانع عملکرد درست عضله نمیشود.
-
فیزیوتراپی
گاهی اوقات روشهای موجود در فیزیوتراپی میتوانند راهکار موثری برای درمان این مشکل باشند.
-
استفاده از داورها
برخی داروهای کاهش استرس که تجویز آنها باید توسط پزشک انجام شود، میتوانند برای درمان این مشکل کمک کننده باشند.
عوارض دندان قروچه
دندان قروچه میتواند سبب ایجاد عوارضی شود که در زیر به آنها اشاره شده است:
- سایش دندانها می تواند از بین رفتن مینای دندان را در پی داشته باشد.
- آسیب به مینای دندان حساسیت دندانها را بسیار افزایش میدهد.
- دندان قروچه میتواند درد را در نواحی گوش، سر، فک، گردن و تمام صورت پخش کند.
- اگر فردی دارای دندان پر شده باشد، دندان قروچه میتواند سبب بیرون ریختن مواد پر کننده دندان شود.
- دندان قروچه ممکن است سبب گاز گرفتن گونه و لب شده و آسیبهایی به این بافتها وارد کند.
سوالات متداول
-
چگونه میتوان دندان قروچه کودک را تشخیص داد؟
بهتر است در هنگام خواب، کودک خود را زیر نظر داشته باشید. به حالات روحی فرزند خود توجه کنید و مراقب باشید به دلیل خشم و یا عصبانیت به هر دلیلی، دچار دندان قروچه نشده باشد. به طور کلی با مراجعه منظم به کلینیک دندانپزشکی میتوانید از تغییرات وضعیت دهان و دندان کودک خود مطلع شوید.
-
سن وقوع دندان قروچه چه زمانی است؟
احتمال بروز دندان قروچه در هر سنی وجود دارد. بروکسیم معمولا در تمام کودکان به دلیل رشد دندانهای اولیه و پس از آن رشد اولین دندان دائمی ایجاد میشود. اما تا حدود سن ۱۰ سالگی از بین میرود. همچنین احتمال بروز آن در سنین ۲۰ الی ۴۰ سالگی به دلایل مختلفی وجود دارد که با افزایش سن، معمولا کاهش مییابد. این احتمال هم وجود دارد که با شروع دندان قروچه در ۳ سالگی، تا پایان عمر وجود داشته باشد. به طور کلی، درصد شیوع این عارضه در کودکان ۱۵ و در بزرگسالان حدود ۱۰ درصد است.
-
کمبود کدام مواد معدنی و ویتامینهایی احتمال بروز دندان قروچه را بالا میبرد؟
تا حدودی کمبود ویتامینهایی مانند کلسیم، ویتامین D و منیزیم ممکن است منجر به ایجاد دندان قروچه شود.
-
درمان دندان قروچه در کودکان به چه شکل است؟
ممکن است کودکان بر اثر استرس، سوء تغذیه و یا مشکلات گوارشی به دندان قروچه مبتلا شوند. با برطرف کردن هر کدام از این مشکلات میتوانید به کاهش دندان قروچه فرزند خود کمک کنید. همچنین توجه داشته باشید که کمک به آرامش خواب کودک از اهمیت بالایی برخوردار است. میتوانید در هنگام خواب حوله گرم بر روی صورت فرزند خود بگذارید تا کودکتان حس آرامش بهتری داشته باشد.
-
آیا دندان قروچه میتواند سبب از دست دادن دندان شود؟
بله، دندان قروچه یکی از عواملی است که میتوانند سبب لق شدن دندان و در پی آن، از دست رفتن آن شود.