کامپوزیت کاربردهای زیادی در ترمیم‌های دندانی و اصلاح طرح لبخند دارد.
به نظر شما از انواع کامپوزیت در چه مواقعی و برای چه کاربردهایی استفاده می‌شوند؟
اگر شما نیازمند استفاده از این روش بی نظیر در دندانپزشکی هستید، شاید شناخت انواع کامپوزیت دندان برایتان جذاب باشد.
در این مطلب مختصر و مفید قصد داریم تا دسته‌بندی کاملی از انواع مدل کامپوزیت دندان را برایتان بیان کنیم.
انواع کامپوزیت از نظر محل کاربرد
در ادامه مطلب به بررسی دقیق و کامل انواع مواد کامپوزیت دندان از نظر محل کاربرد می‌پردازیم:
-
کامپوزیت‌های قدامی
این نوع کامپوزیت‌ها که به کامپوزیت‌های زیبایی شهرت دارند، همان نوعی هستند که برای اصلاح طرح لبخند استفاده می‌شوند. امکان تغییر رنگ، شکل و اندازه بدون نیاز به تراش زیاد روی مینای دندان توسط این نوع کامپوزیت فراهم می‌شود.
-
کامپوزیت‌های خلفی
این نوع کامپوزیت‌ها با قدرت بالایی که دارند، معمولاً برای ترمیم دندانهای خلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
انواع کامپوزیت بر اساس نوع کاربرد
انواع مواد کامپوزیت بسته به اینکه چه کاربردهایی داشته باشند، بر اساس موارد زیر دسته‌بندی می‌شوند:
-
کامپوزیت‌های مایع
کامپوزیت‌های مایع که به نام فلو هم معروف هستند، با انعطاف پذیری بالای خود می‌توانند گزینه خوبی برای پر کردن و ترمیم حفره‌های کوچک دندان باشند.
به عنوان مثال، گاهی اوقات یک سری ترک‌هایی روی دندان ایجاد می‌شوند که نمی‌توان با کامپوزیت معمولی آن را ترمیم کرد. به همین دلیل از این جنس کامپوزیت دندان انعطاف پذیر استفاده می‌شود. -
کامپوزیت‌های یونیورسال
کامپوزیت‌های یونیورسال در قالب‌های متفاوتی از جمله سرنگ، مایع و یا کپسول وجود دارند. برای ترمیم زیبایی دندانهای خلفی و قدامی از این نوع ونیرها استفاده می‌شود.
دقت داشته باشید که از این مدل کامپوزیت دندان علاوه بر زیبایی، می‌توان برای ترمیم حفرات نیز استفاده کرد. -
کامپوزیت‌های ارتودنسی
همان‌طور که از نامشان پیدا است، برای درمان‌های ارتودنسی به کار گرفته می‌شوند. از جمله کاربردهای آن می‌توان به چسباندن براکت‌ها، اتصال باند ارتودنسی و غیره اشاره کرد.
این ونیرها، خود از نوع لایت کیور بوده و به آزاد کردن فلوراید می‌پردازند. کاربرد آنها به صورت سرنگ و یا خمیر در کارتریج است.
انواع کامپوزیت بر اساس پروسه فعال سازی
مدل‌های مختلف کامپوزیت دندان بسته به اینکه با چه واکنشی فعال شوند، به سه دسته زیر دسته‌بندی می‌شود:
-
کامپوزیت‌های سلف کیور
این نوع ماده کامپوزیت برای فعال شدن نیاز به دستگاه خاصی ندارد. معمولا این کامپوزیت‌ها با واکنش شیمیایی در زمان استفاده فعال می‌شوند. معمولا هم برای ترمیم حفرات دندانهای قدامی و پرمولر کاربرد دارد.
-
کامپوزیت لایت کیور
این نوع از مواد کامپوزیت دندان کامپوزیت یکی از پرکاربردترین انواع این محصولات در حوزه دندانپزشکی است. معمولا برای فعال شدن این نوع کامپوزیت، نیاز است از دستگاهی به نام لایت کیور با نور آبی استفاده شود. چنین کامپوزیتی می‌تواند برای ترمیم حفرات و همچنین زیبایی دندان به کار برده شود.
-
کامپوزیت دوال کیور
این کامپوزیت‌ها ترکیبی از ویژگی‌های دو نوع کامپوزیت قبلی را دارند. به گونه‌ای که هم با استفاده از نور لایت کیور و هم به صورت واکنش شیمیایی فعال می‌شوند. این ویژگی کمک می‌کند تا کامپوزیت در مناطقی که نور کافی به آن نمی‌رسد، خود به خود فعال شود.
-
کامپوزیت‌های بالک فیل
طراحی این نوع کامپوزیت‌ها برای جلوگیری از قرار گرفتن چند لایه روی دندانها است. بدین منظور که انجام کار تنها در یک لایه صورت گیرد. این نوع ماده کامپوزیت دندان با داشتن چنین ویژگی در صرفه جویی وقت و ساده‌تر کردن روند ترمیم حرف‌هایی برای گفتن دارد.
انواع کامپوزیت دندانپزشکی بر اساس اندازه فیلر
بر اساس اندازه فیلر متریال کامپوزیت می‌توانیم دسته بندی زیر را برای کامپوزیت‌های ونیر در نظر داشته باشیم:
-
کامپوزیت میکروفیل
این کامپوزیت‌ها با توجه به اندازه ریز ذراتشان، می‌توانند به خوبی زیبایی دندان را همانند یک دندان طبیعی فراهم کنند. البته باید توجه داشت که مقاومت آن نسبت به سایر کامپوزیت‌ها ممکن است کمتر باشد.
همچنین مواد تشکیل دهنده کامپوزیت دندان میکروفیل به دلیل داشتن اندازه بسیار کوچکی (حدود ۰.۰۴ میکرومتر)، نسبت به سایر رزین‌ها دارای تخلخل کمتر و شفافیت بیشتر است.
از ویژگی‌های مهم آن می‌توان به مقاومت بالا در برابر تغییر رنگ و سازگاری بسیار خوب با بافت‌های دهان اشاره کرد.
از جمله مهم‌ترین کاربرد این کامپوزیت‌ها برای دندانهای قدامی است.
میکروفیل ها معمولاً قابل استفاده برای دندانهای خلفی نیستند.
نمونه‌ای از کامپوزیت میکروفیل در ایران، Renamel Microfill بوده که متعلق به کارخانه cosmodent است. -
کامپوزیت میکرو هیبرید
مواد کامپوزیت میکرو هیبرید مقاومت بسیار بالایی داشته و قابلیت فرم دهی آنها بر روی عاج دندان نیز وجود دارد.
این نوع رزین کامپوزیت‌ها نسبت به نانوفیل و میکروفیل اندازه بزرگ‌تری دارند؛ بنابراین مقاومت کمتری نسبت به تغییر رنگ داشته، اما استحکام بالاتری خواهند داشت.
کاربرد این نوع رزین کامپوزیت برای تمام حفرات دندانی است؛ اما بیشترین کاربرد آنها در ترمیم دندانهایی است که به میزان بسیار زیادی دچار آسیب‌هایی مانند پوسیدگی و یا شکستگی شده‌اند.
برخی دندانها تحت درمان ریشه قرار گرفته و به بیلداپ نیاز دارند. در این صورت انتخاب میکرو هیبرید مناسب است.
از نمونه کامپوزیت‌های میکرو هیبرید در ایران می‌توان به Renamel Microhybrid از کارخانه Cosmodent اشاره کرد. -
کامپوزیت نانوفیل
تکنولوژی نانو، پیشرفت بسیاری را در علم دندانپزشکی ایجاد کرد. کامپوزیت‌های نانوفیل همراه با تکنولوژی فیلرهای قدیمی بسیار مستحکم بوده و همچنین از نظر ظاهری بسیار به دندانهای طبیعی شباهت دارند.
این ماده در انواع مارک‌های کامپوزیت دندان درصدهای مختلفی دارد.
نانوفیل ها برخلاف میکرو هیبریدها، ظاهر طبیعی‌تر و شفافیت بیشتری دارند.
این نوع رزین کامپوزیت استحکام و مقاومتی شبیه به نوع میکرو هیبرید دارد. به همین دلیل برای ترمیم دندانهای خلفی مناسب بوده و مقاومت خوبی در برابر فشار دارد. همچنین کامپوزیت نانوفیل زیبایی بی نظیری را ایجاد می‌کند.
ونیرهای نانوفیل برای بستن فاصله بین دندانها و ترمیم دندانهای قدامی بسیار مناسب هستند. از نمونه کامپوزیت نافوفیل، Tetric Evoceram برای کارخانه Ivoclar Vivadent است.
در جدول زیر در یک نگاه موارد فوق را مطالعه نمایید:
| نانوفیل | میکرو هیبرید | میکروفیل | |
|---|---|---|---|
|
|
|
ویژگی‌ها |
|
|
مناسب برای دندانهای قدامی | کاربرد |
| Tetric Evoceram برای کارخانه Ivoclar Vivadent | Renamel Microhybrid برای کارخانه Cosmodent | Renamel Microfill متعلق به کارخانه cosmodent | مثال در ایران |
انواع کامپوزیت‌های دندانی بر اساس قوام
انواع جنس کامپوزیت بر اساس قوام به دو دسته تقسیم می‌شوند که عبارت‌اند از:
-
کامپوزیت‌های سیال
این نوع کامپوزیت از انواع کامپوزیت های زیبایی است که به دلیل انطباق عالی و سیال بودن، برای ترمیم طوق دندانها کاربرد دارد. در حفرات دندانی با عمق و وسعت کم که با تراشیدن پوسیدگی سطحی به وجود می‌آیند، انتخاب این نوع کامپوزیت مناسب است. برای نمونه می‌توان به Tetric EvoFlow که برای کارخانه Ivoclar Vivadent است، اشاره کرد.
-
کامپوزیت‌های قابل تراکم
در این نوع علاوه بر استحکام بالا، قابلیت فشرده شدن دارند. به طور معمول برای ترمیم حفرات دندانهای خلفی و ترمیم دندانی که بر اثر پوسیدگی شکسته‌اند، کاربرد دارند.
از نمونه این نوع کامپوزیت‌ها می‌توان به نوع M که به برند P-603 متعلق است، اشاره کرد.
سؤالات متداول انواع کامپوزیت دندان
-
چه زمانی می‌توان از کامپوزیت نانوفیل استفاده کرد؟
این نوع کامپوزیت، برای افرادی که یک یا دو دندان آنها نیازمند ترمیم است، مناسب خواهد بود. کامپوزیت نانوفیل به راحتی فرم نمی‌گیرد، بنابراین دندانپزشک برای نصب آن به مهارت بسیار زیادی نیاز دارد.
-
انتخاب انواع کامپوزیت در دندانپزشکی برای درمان‌های متفاوت به چه صورت است؟
برای پاسخ به این سوال، دندانپزشک در نظر می‌گیرد که کدام دندان نیاز به چه مقدار ترمیم دارد. به طور مثال برای درمانی مانند پر کردن و یا بیلداپ، دندانها نیاز به کامپوزیت با ماندگاری و دوام بالا دارند. به همین جهت انتخاب کامپوزیت نانوفیل و میکروهیبرید انتخاب مناسبی است.
برای درمان زیبایی مانند بستن فاصله بین دندانها، باید زیباترین مدل کامپوزیت دندان انتخاب شود که معمولا نوع میکروفیل و نانوفیل کامپوزیت مورد استفاده می‌شوند. -
معایب رزین کامپوزیت میکروفیل چیست؟
کامپوزیت میکروفیل معایبی دارد که به بررسی آنها می‌پردازیم:
- این نوع رزین کامپوزیت‌ها به میزان کمتری برای پر کردن فضاهای خالی بین دندانها قابل استفاده هستند.
- استحکام و مقاومت آن نسبت به نانوفیل و میکرو هیبرید کمتر است.
-
معایب رزین کامپوزیت میکرو هیبرید چیست؟
این نوع رزین کامپوزیت‌ها دارای قابلیت فرم دهی کمتری نسبت به بقیه انواع کامپوزیت بوده و همچنین دارای مقاومت کمتری در برابر تغییر رنگ است.
-
انواع فرم کامپوزیت دندان به چه صورت هستند؟
مدل‌های کامپوزیت دندان با توجه به فرم اصلی دندان فرد می‌توانند متنوع باشند. به عنوان مثاله فرم دندان دایره‌ای، گرد و پهن برخی از این انواع هستند.