درمان های پیشگیرانه دندان | انواع، روشها، مزایا و مراقبتها | سوالات متداول

شاید شنیده باشید، همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. این، موضوعی است که برای مشکلات دهان و دندان نیز صدق می‌کند. برای پیشگیری از بروز بیماری‌های دهان و دندان، راهکارهای مراقبتی زیادی ارائه شده‌اند. علاوه بر این راهکارها، یکسری درمان‌های پیشگیرانه نیز وجود دارند که فرد می‌تواند از آنها بهره‌مند شود. او می‌تواند با کمک این راهکارها، از صرف هزینه و وقت بیشتر برای درمان مشکلات دهان و دندان در آینده جلوگیری کند.
دکتر فاطمه لبافی در ادامه علاوه بر مراقبت‌های پیشگیرانه، به معرفی درمان‌هایی پرداخته‌اند که می‌توان به کمک آنها، از بروز خیلی از بیماری‌های دهان و دندان جلوگیری به عمل آورد. پس چنانچه حفظ سلامت دهان و دندانتان برایتان اهمیت دارد، حتما این مطلب را بخوانید!

درمان‌های پیشگیرانه دندان

درمان‌های پیشگیرانه، به مجموعه‌ای از رسیدگی‌ها و مراقبت‌هایی که در جهت حفظ سلامت و بهداشت دهان و دندان صورت می‌گیرند، گفته می‌شود. برای اطمینان از سلامت دندان‌ها، اقداماتی مانند مسواک زدن روزانه، کشیدن نخ دندان، استفاده از دهانشویه، چکاپ‌های منظم دندانپزشک و تغذیه مناسب می‌توانند کمک کننده باشند.
درمان‌های پیشگیرانه به تمام به خصوص افراد سالمند، زنان باردار و کودکان در حال رشد که بیشتر در معرض پوسیدگی، بیماری‌های لثه و آسیب‌های دیگر هستند، توصیه می‌شوند.

فیلم آشنایی با مراقبت و بهداشت دهان و دندان

انواع مراقبت‌های پیشگیرانه دندان

مراقبت‌های پیشگیرانه برای حفظ سلامت دندان‌ها اهمیت بسیار زیادی دارند. در زیر به برخی از این مراقبت‌ها اشاره شده است:

1. مسواک زدن روزانه

   مسواک زدن روزانه از مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه دندانپزشکی است. مسواک زدن با خمیر دندان‌های حاوی فلوراید تاثیر زیادی در پیشگیری از بروز مشکلات دندانی دارد. همچنین، توصیه دندانپزشکان بر این است که هر چند وقت یک بار، مسواک خود را تعویض کنید. توصیه شده در هنگام مسواک زدن دندان‌ها، سطح پشتی زبان را هم با این ابزار تمیز کنید. استفاده روزانه دو بار از مسواک برای افراد عادی کافی است.

2. استفاده روزانه از نخ دندان

   فضاهایی از دندان که به کمک مسواک تمیز نمی‌شوند را می‌توان به وسیله نخ دندان تمیز کرد. استفاده از نخ دندان تاثیر بسیاری بر سلامت دهان و دندان دارد، بنابراین بهتر است استفاده درست و صحیح آن را از دندانپزشک بیاموزید. برای پیشگیری از بروز مشکلات دندانی، تنها کافیست روزانه یک بار از نخ دندان استفاده کنید.

3. چکاپ منظم دندانپزشک

   برای چکاپ وضعیت دهان و دندان، مراجعه مستمر به کلینیک دندانپزشکی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. این اقدام سبب می‌شود تا دندانپزشک در موقع مناسب مشکلات دهان و دندان را بررسی و برای رفع آنها اقدام نماید.

4. پیروی از رژیم غذایی مناسب

   رژیم غذایی مناسب و متعادل، تاثیر بسیار زیادی در حفظ سلامت دهان و دندان دارد. افراد باید رژیم غذایی متنوعی داشته باشند تا تمام ویتامین‌های مورد نیاز جهت حفظ سلامت دندان را دریافت نمایند. برای داشتن رژیم غذایی مناسب باید مصرف قند و کربوهیدرات را کاهش داد. زیرا کربوهیدرات، یکی از مهم‌ترین مواد تغذیه‌ای باکتری‌های پوسیدگی‌زاست. با کاهش کربوهیدرات در رژیم غذایی، میزان فعالیت باکتری‌ها نیز کمتر از قبل خواهد شد. فلوراید یکی دیگر از ترکیباتی است که باید مقدار کافی از آن را در رژیم غذایی قرار دهید. فلوراید به طور طبیعی در آب آشامیدنی وجود دارد. این ماده تاثیر بسیاری بر سلامت دندان‌ها دارد.

5. اجتناب از استعممال سیگار و مصرف مشروبات الکلی

   استعمال سیگار و مصرف مشروبات الکلی به نسبت زیادی سلامت دهان و دندان را به خطر می‌اندازند. همچنین اثرات مخربی بر زیبایی دندان‌ها دارند. سیگار و قلیان می‌توانند باعث خشکی دهان، تغییر رنگ دندان‌ها، سرطان دهان و عفونت‌های لثه را در پی داشته باشند.

6. استفاده از نایت گارد

   برخی از افراد دارای عادات رفتاری نامناسب مانند دندان قروچه هستند. دندان قروچه می‌تواند اثرات بسیار مخربی بر دندان‌ها و استخوان فک بر جای بگذارد. به همین جهت برای جلوگیری از آسیب‌های بیشتر به این افراد توصیه می‌شود از نایت گارد استفاده کنند.

انواع درمان‌های پیشگیرانه دندان

برای حفظ سلامت دهان و دندان برخی از درمان‌های پیشگیرانه وجود دارند که در زیر به بررسی آنها می‌پردازیم:

1. جرم گیری دندان

   

   املاح فراوان موجود در بزاق دهان می‌توانند به راحتی روی دندان رسوب کنند. به این رسوبات، پلاک دندانی گفته می‌شود. دقت داشته باشید تشکیل پلاک دندانی چند دقیقه بعد از مسواک زدن نیز اتفاق می‌افتد. پلاک دندانی به خودی خود برای دندان مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما زمانی که مدت زیادی روی دندان باقی بماند، به جرم دندانی تبدیل خواهد شد. جرم می‌تواند مشکلات زیادی برای دندان و بافت لثه ایجاد کند. برای جلوگیری از این امر، باید بهداشت دهان و دندان را به درستی رعایت کنید. اما در صورتی که موفق به این امر نشدید و جرم تشکیل شد، برای پیشگیری از بروز مشکلات بیشتر، باید برای جرم گیری دندان به مطب دندانپزشکی مراجعه کنید.

2. بروساژ دندان

   

   یک روش تکمیلی بعد از جرم گیری دندان، بروساژ است. این کار با استفاده از ابزار مجهز به غلتک لاستیکی و ماده‌ای خمیر مانند به نام پروفی و یا خمیر پروفیلاکسی، انجام می‌شود. پروفی به کمک غلتک بر روی دندان‌ها کشیده شده تا لکه‌های سطحی را از بین ببرد و دندان‌ها را درخشان و شفاف کند.

3. فلوراید تراپی

   

   فلوراید تراپی، یک روش بسیار مناسب جهت پیشگیری و کاهش پوسیدگی دندان است. هنگامی ‌که باکتری‌های دهان با تولید اسید باعث آسیب به مینای دندان می‌شوند، دندان‌ها دچار پوسیدگی می‌شوند. فلورایدتراپی به کمک فلوراید می‌تواند به درمان این مشکلات بپردازد. برای این کار دندانپزشک فلوراید را به شکل ژل یا فوم روی دندان‌های بیمار قرار می‌دهد. در صورتی که این کار در مطب دندانپزشکی انجام گیرد، اثرات خوبی برای بیمار خواهد داشت. فلوراید تراپی می‌تواند برای توقف روند پوسیدگی نیز به کار گرفته شود.

4. فیشور سیلانت تراپی

   

   فیشور سیلانت تراپی یک روش دندانپزشکی برای جلوگیری از پوسیدگی دندان‌هایی است که در انتهای دهان قرار گرفته‌اند. این دندان‌ها دارای شیار‌های فراوانی در سطح خود هستند؛ دسترسی الیاف مسواک به این شیارها محدود بوده و به طور معمول، پوسیدگی از همین نقاط شروع می‌شود. فیشور سیلانت تراپی با صاف کردن سطح این شیارها، از باقی ماندن غذا در این نواحی جلوگیری کرده و از بروز پوسیدگی پیشگیری خواهد کرد.

5. انجام تست‌های تشخیصی دندان و غربالگری سرطان دهان

   

   گاهی اوقات در نقاطی از دهان بافت‌هایی غیر طبیعی وجود دارند که تشخیص به موقع آنها اهمیت زیادی دارد. به همین جهت معمولا دندانپزشک در صورت مشاهده علائم توصیه می‌کند فرد تحت آزمایش، نمونه برداری و یا عکس برداری به کمک اشعه ایکس از این بافت‌ها قرار بگیرد. این کار برای این است که دندانپزشک مطمئن شود بیماری‌های خطرناکی فرد را تهدید نمی‌کنند. خیلی از این مشکلات در صورت تشخیص زودهنگام، به راحتی قابل درمان هستند.

مراقبت و درمان‌های پیشگیرانه از دندان‌های کودکان

در صورتی که بهداشت دهان و دندان و تغذیه کودک به درستی کنترل شوند، می‌توانند به مقدار بسیار زیادی خطر پوسیدگی دندان را کاهش دهند. والدین باید به این نکته توجه داشته باشند که خطراتی برای دندان‌های در حال رشد فرزندشان وجود دارند. به همین دلیل برای سلامت دندان‌های کودک در سنین بزرگسالی مراقبت‌های زیادی در سنین کودکی مورد نیاز است. برای این کار باید چکاپ‌های منظمی صورت بگیرد تا در مواقع نیاز با درمان‌های پیشگیرانه خطر ابتلا به پوسیدگی دندان و مشکلات دیگر کاهش یابد. معمولا دندانپزشکان برای کاهش ابتلا به پوسیدگی، فلوراید تراپی و فیشور سیلانت تراپی را توصیه می‌کنند.

مراقبت‌ها و درمان‌های پیشگیرانه در دوران بارداری

دوران بارداری نسبت به سایر مراحل زندگی نیاز به مراقبت‌ها و درمان‌های پیشگیرانه جدی‌تری دارد. زیرا در این دوران لثه و دندان در معرض آسیب بیشتری قرار دارند. زنان در دوران بارداری به علت تغییرات هورمونی ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به پوسیدگی دندان و عفونت‌های لثه باشند. به همین دلیل، مراقبت‌های پیشگیرانه در دوران بارداری از اهمیت بیشتری برخوردارند. همچنین، توصیه شده بانوان باردار قبل از شروع این دوره، تمام درمان‌های مورد نیاز را دریافت کنند.

آموزش مراقبت‌های پیشگیرانه به سالمندان

درمان‌های پیشگیرانه برای سالمندان شامل آموزش مراقبت درست از دندان‌ها و همچنین تغییر سبک نادرست تغذیه است. به این ترتیب علاوه بر افزایش سلامت و دوام دندان‌ها، سالمندان سلامت جسمانی بیشتری به دست خواهند آورد. در این آموزش مراجعه مستمر به مطب دندانپزشکی برای چکاپ منظم دندان‌ها ضرورت دارد تا بروز بیماری‌های عفونی تا حد زیادی کاهش یابد.

مزایای درمان‌های پیشگیرانه

درمان‌های پیشگیرانه در دندانپزشکی مزیت‌های زیادی به همراه دارند. از جمله این مزایا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. پیشگیری از بیماری‌های دهان و دندان و یا تشخیص به موقع آنها یکی از اقدامات بسیار مهم جهت جلوگیری از پوسیدگی دندان و بیماری‌های دیگر دهان و دندان، مراقبت روزانه از سلامت دهان و دندان است.
2. پرهیز از درمان‌های گران قیمت پزشکی مراقبت و درمان‌های پیشگیرانه، با کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌های دهان و دندان، شما را از پرداخت هزینه سنگین بابت درمان‌های دندانپزشکی معاف می‌کنند. بنابراین، این نکته را در نظر بگیرید، وقت و هزینه‌ای که برای مسواک زدن و رعایت بهداشت دهان و دندان صرف می‌کنید، خیلی بهتر و به صرفه‌تر از زمان و هزینه‌ای است که برای درمان‌های سنگین دندانپزشکی خرج خواهید کرد
   علاوه بر این با شناسایی زودهنگام مشکلات پیچیده‌تر، علاوه بر کاهش هزینه‌‌ها، می‌توان احتمال درمان موفق چنین مشکلاتی را افزایش داد.
3. محافظت از سلامت کل بدن این نکته بسیار حائز اهمیت است که سلامت دهان و دندان تاثیر بسزایی بر سلامت کل بدن دارد. در صورتی که بهداشت دهان و دندان به درستی رعایت نشود، ممکن است در ابتدا التهاب لثه سبب عفونت شود. پخش شدن این عفونت می‌تواند مشکلات جدی‌تری مانند بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، پوکی استخوان و دیگر بیماری‌ها را درپی داشته باشد.

سوالات متداول

1. اقدامات پیشگیرانه دندانپزشکی چه سودی دارد؟

   تمام افرادی که این اقدامات را انجام دهند، سود خواهند برد. مخصوصا کودکان که اگر در زمان مناسب تحت درمان‌های پیشگیرانه قرار بگیرند، در سنین بزرگسالی دندان‌های بسیار سالمی خواهند داشت. فلوراید تراپی و فیشور سیلانت تراپی می‌توانند مانع پوسیدگی دندان کودکان شوند. همچنین بزرگسالان با کمک درمان‌های پیشگیرانه می‌توانند به تقویت سلامت دهان و دندان خود بپردازند. همچنین سلامت دهان و دندان با سلامت تمام بدن در ارتباط است. بنابراین باید به اقدامات پیشگیرانه توجه‌ ویژه‌ای شود.

2. چرا جرم گیری جزء اقدامات پیشگیرانه به شمار می‌آید؟

   وجود جرم و پلاک روی دندان‌ها می‌تواند احتمال تحلیل لثه را افزایش دهد که در پی آن مشکلات بسیاری برای دهان و دندان به وجود می‌آیند. با جرم گیری دندان حداقل یک بار در سال، می‌توان باعث جلوگیری از مشکلات شدید دندانی شد.

3. چه زمانی کودک باید اقدام پیشگیرانه فیشور سیلانت تراپی را انجام دهد؟

   حدود ۶ سالگی که اولین دندان آسیای دائمی ‌شروع به رشد کند، می‌تواند زمان مناسبی برای فیشور سیلانت تراپی باشد.