آیا می‌دانستید که یکی از علل وجود مشکلات دندانی، در اصل وجود اختلالات فکی است؟ و یا برعکس، آیا می‌دانستید که مشکلات فکی که ممکن است اصلاً به وجود آنها توجه نکرده باشید، خود علت ایجاد مشکلات و ناهنجاری‌های دندانی باشند؟
در هر صورت، این مشکلات عوارض زیادی را برای بیمار ایجاد می‌کنند که باید برای پیشگیری از آنها و حفظ سلامت دهان و دندان خود، درمان‌های لازم را به موقع دریافت کند.
اختلالات فکی می‌توانند هم در فک بالا و هم در فک پایین رخ دهند و علل، عوارض و روشهای درمان تقریباً مشابهی دارند.
تصمیم گرفتیم این مقاله از کازمتیک را به ارائه اطلاعات کامل در مورد جراحی فک پایین اختصاص دهیم. پس با ما همراه باشید.
چرا من به جراحی فک نیاز دارم؟
شکل صورت و موقعیت نسبی فک که به هارمونی صورت معروف است، نقشی حیاتی در عملکردهای زندگی روزمره ایفا می‌کند و به فرد امکان می‌دهد راحت نفس بکشد، غذا را بجود و قورت دهد و همچنین صحبت کند. هارمونی صورت همچنین به حمایت دندان‌ها به اندازه کافی توسط فک و حفظ عملکرد یکپارچه آنها با عضلات صورت و مفاصل فک (که به مفاصل گیجگاهی فکی یا TMJ معروف هستند) کمک می‌کند.
جراحی فک یا ارتوگناتیک می‌تواند به کاهش مشکلات مختلف عملکردی دندان و ناهنجاری‌های صورت و فک کمک کند و ظاهر زیبای دندان‌ها و فک‌ها را به طور چشمگیری بهبود بخشد.
جراحی فک پایین
جراحی اصلاحی فک که با نام جراحی ارتوگناتیک نیز شناخته می‌شود، با هدف اصلاح ناهنجاری‌های فکی تجویز می‌شود و می‌تواند هم برای اصلاح فک بالا و هم درمان کج بودن فک پایین و سایر اختلالات مربوط به آن انجام شود. بسته به علت ایجاد ناهنجاری فک پایین و شدت آن، عمل فک پایین اغلب همراه با ارتودنسی انجام می‌شود. جراح فک و صورت با همکاری متخصص ارتودنسی، برنامه درمانی بیمار را تنظیم می‌کند تا بهترین نتیجه را از درمان خود بگیرد.
قیمت جراحی فک پایین
موارد مختلفی در تعیین هزینه عمل جراحی فک پایین دخیل هستند. از میان این موارد می‌توان به شهر و محل انجام جراحی، مهارت، تجربه و دستمزد جراح فک و صورت، نوع و شدت اختلالات فک، هزینه بیمارستان و سایر هزینه‌های جانبی اشاره کرد. علاوه بر این یکی دیگر از مواردی که بر تعیین هزینه عمل فک پایین تأثیر دارد، انجام عمل زیبایی فک پایین و یا انجام آن با اهداف درمانی و دلایل پزشکی است که بر تحت پوشش بیمه قرار گرفتن و یا نگرفتن آن تأثیر دارد. همانطور که می‌دانیم شرکت‌های بیمه تنها هزینه جراحی‌ها و درمان‌هایی را که به دلایل پزشکی و سلامتی انجام می‌شوند را پوشش می‌دهند.
در صورتی که می‌خواهید اطلاعات دقیق‌تری درباره هزینه جراحی فک پایین عقب رفته، هزینه درمان جلو بودن فک پایین، هزینه جراحی انحراف فک پایین، و به طور کلی هزینه جراحی فک پایین را دریافت کنید، به شما پیشنهاد می‌دهیم که حتماً به مطب جراح متخصص فک و صورت مراجعه کنید تا پس از بررسی شرایط دهان، دندان و فک شما از قیمت انجام این درمان مطلع شوید.
چه سنی برای جراحی فک پایین مناسب است؟
به طور کلی سن مناسب برای جراحی فک بالا و پایین به سن بلوغ و کامل شدن رشد اسکلتی افراد بستگی دارد و از فردی به فرد دیگر متفاوت است. به عنوان مثال این سن به طور حدودی برای دختران ۱۶ تا ۱۸ سالگی و برای پسران ۱۸ تا ۲۰ سالگی در نظر گرفته می‌شود و لازم است بدانید که این رشد در برخی افراد ممکن است تا سن ۲۵ سالگی نیز ادامه داشته باشد.
بنابراین در صورتی که قصد انجام عمل فک بالا و پایین و یا به تنهایی اصلاح فک پایین و انجام جراحی فک پایین عقب رفته، جراحی فک پایین جلو آمده و یا اصلاح انحراف فک را دارید، توصیه می‌کنیم که به جراح فک و صورت مراجعه کنید تا پس از انجام آزمایشات و معاینات لازم، سن مناسب و شرایط انجام این درمان را به شما توضیح دهد.
چه کسانی به جراحی فک پایین نیاز دارند؟
انجام عمل جراحی فک پایین به دلیل مشکلات و ناهنجاری‌های مختلفی که عوامل متعددی می‌توانند در ایجاد آنها نقش داشته باشند، به بیماران توصیه می‌شود. افرادی که دارای مشکلات زیر هستند، بسته به شدت مشکلشان ممکن است نیاز به انجام این جراحی پیدا کنند:
-
اوربایت و آندربایت
در صورت و فک‌های هماهنگ، سالم و با عملکرد طبیعی، دندان‌های بالایی روی دندان‌های پایین بسته می‌شوند و بدون شکاف در بایت دندان، تماس منظمی بین آنها برقرار می‌شود. وجود شکاف در بین دندان‌های جلوی بیمار یکی از رایج‌ترین مسائلی است که در جراحی فک اصلاحی به آن پرداخته می‌شود. این مشکلات اغلب به عنوان آندربایت یا اوربایت نامیده می‌شوند.
آندربایت زمانی اتفاق می‌افتد که بیمار دهان خود را می‌بندد و دندان‌های جلویی پایینی در جلوی دندان‌های بالایی قرار می‌گیرند. در بسیاری از موارد، این مشکل از قرار گرفتن بیش از حد فک پایین به سمت جلو (معروف به پروگناتیا) و عقب بودن بیش از حد فک بالا ناشی می‌شود.
در بیماران مبتلا به اوربایت، دندان‌های پایین زیر دندان‌های بالا پنهان می‌شوند و این مشکل بیشتر به کوچک بودن فک پایین و عقب‌تر بودن بیش از حد آن مربوط است (معروف به رتروگناتیا). -
رشد غیر طبیعی فک در یک سمت
برخی از بیماران نیز پس از تجربه رشد غیر طبیعی (خیلی سریع، خیلی آهسته یا یک طرفه) در یک قسمت از صورت (معروف به عدم تقارن صورت) با اختلاف اندازه بین فک بالا و پایین مواجه می‌شوند.
-
سایر مسائل عملکردی یا زیبایی شناختی
در صورتی که بیماران از یک یا چند مورد زیر رنج ببرند، می‌توانند از جراحی ارتوگناتیک بهره‌مند شوند:
- مشکل در جویدن یا گاز گرفتن برخی غذاها، معمولاً هر غذایی که نیاز به برش توسط دندان‌های جلویی دارد.
- مشکل در بلع
- ساییدگی بیش از حد و ناهمواری دندان‌ها به این دلیل که برخی از دندان‌ها با هم تماس دارند در حالی که برخی دیگر اصلاً با هم تماس ندارند.
- صدا دادن و یا درد مفاصل فک (اغلب ناشی از اختلالات TMJ)
- ناتوانی در بستن کامل لب‌ها روی دندان‌ها بدون وارد کردن فشار به عضلات چانه
- تنفس از راه دهان در اغلب اوقات و داشتن لثه‌های خشک و ملتهب به دلیل توانایی محدود در تنفس از طریق بینی
- مشکلات تنفسی هنگام خواب از جمله خروپف و آپنه انسدادی خواب
- ظاهر نامتعادل صورت به دلیل انحراف چانه یا بینی، کوچک بودن چانه یا فک بیرون زده
- اپن بایت به دلیل عدم تماس دندان‌ها با یکدیگر زمانی که فک به طور کامل بسته است.
- کراس بایت که در آن بعضی دندان‌ها بیشتر از سایر دندان‌ها به سمت لپ یا زبان منحرف می‌شوند.
- نامتقارن بودن فک‌ها و عدم تقارن صورت، رتروگناتیا فک پایین یا عقب بودن آن و پروژناتیا یا بزرگ بودن فک پایین
- آسیب دیدگی صورت یا نقص‌های مادرزادی
- درد فک یا مفاصل آن و یا سردرد مزمن
نوع جراحی فک پایین
جراحی فک پایین (استئوتومی فک پایین) می‌تواند فک پایین عقب رفته (هیپوپلاستیک) یا بیرون زده (هایپرپلاستیک) را اصلاح کند. این روش شامل جدا کردن مفاصل فک (TMJs) از استخوانی است که دندان‌ها و چانه روی آن قرار دارد. سپس، بسته به بهترین شرایط تنظیم و تراز بایت، استخوان فک به موقعیت جدید، به جلو یا عقب منتقل می‌شود. این نوع جراحی می‌تواند بایت دندان را اصلاح کند، نیم رخ پایین صورت را بهبود بخشد و کج بودن چانه (انحراف یا عدم تقارن) را اصلاح کند.
مزایای جراحی فک پایین
جراحی فک پایین با اهداف درمانی و زیبایی انجام می‌شود و مزایای زیادی را برای بیمار به همراه دارد که در ادامه به طور مختصر به برخی از این مزایا اشاره می‌کنیم:
- افزایش زیبایی چهره و بهبود تناسب و هارمونی آن که در نتیجه آن اعتماد به نفس بیمار افزایش می‌یابد.
- آسان شدن روند جویدن و بلعیدن غذا که بر بهبود عملکرد سیستم گوارشی نیز تأثیر مثبتی می‌گذارد.
- با قرار گرفتن دندان‌ها و فک‌ها در موقعیت مناسب خود، مشکل ساییده شدن دندان‌ها بر روی یکدیگر برطرف می‌شود.
- عملکرد دهان، دندان و لب‌ها بهبود پیدا می‌کند.
- مشکلات تنفسی مانند نفس کشیدن از راه دهان و یا آپنه انسدادی که ممکن است بر اثر اختلالات فکی ایجاد شده باشند، برطرف می‌شوند.
- حفظ بهداشت دهان و دندان با قرار گرفتن دندان‌ها و فک‌ها در موقعیت صحیح و طبیعی خود، امکان پذیرتر می‌شود که در نتیجه آن فرد کمتر دچار مشکلات و بیماری‌های دندان و لثه می‌شود.
مراحل جراحی فک پایین چگونه است؟
جراحی ارتوگناتیک یا جراحی اصلاحی فک، می‌تواند یک فرایند طولانی و دقیق باشد که نیاز به مشورت با ارتودنتیست و جراح فک و صورت و هماهنگی و همکاری بین آنها دارد. این درمان معمولاً شامل ۳ مرحله به شرح زیر می‌باشد:
-
ارتودنسی قبل از جراحی فک پایین
بسته به نیاز هر بیمار، مرحله اول این درمان ممکن است شامل ارتودنسی و استفاده از بریس ها برای تراز کردن دندان‌ها توسط متخصص ارتودنسی باشد که معمولاً بین ۶ تا ۱۸ ماه طول می‌کشد. پس از مرتب شدن دندان‌ها و قرار گرفتن آنها در محل صحیح و طبیعی خود، دستگاه ارتودنسی از روی دندان‌های بیمار برداشته شده و فرد برای انجام جراحی به جراح فک و صورت ارجاع داده می‌شود.
-
جراحی
پس از معاینه بیمار توسط جراح فک و صورت، تاریخ عمل برای تغییر موقعیت فک برای دستیابی به یک هماهنگی ایده آل بین دندان‌ها و استخوان‌های فک (چانه، بینی و لب‌ها) برنامه ریزی می‌شود. جراحی فک در بیمارستان انجام می‌شود و بیمار به مدت دو تا سه روز بستری خواهد شد. این عمل تحت بیهوشی کامل انجام می‌شود و تقریباً دو تا چهار ساعت طول می‌کشد.
اکثر روشهای جراحی فک شامل استئوتومی هستند که برش‌هایی در داخل دهان ایجاد می‌شوند تا برش استخوان‌های صورت و فک را امکان‌پذیر کنند. از آنجایی که این نواحی در داخل دهان، بینی یا زیر پوست صورت پنهان می‌شوند، احتمال ایجاد جای زخم قابل مشاهده به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد. استخوان‌های فک که بریده شده‌اند را می‌توان به موقعیت‌های جدید برنامه ریزی شده خود منتقل کرد و با استفاده از مینی پلیت‌ها و پیچ‌ها در جای خود نگه داشت. این صفحات و پیچ‌ها معمولاً قابل مشاهده نیستند، دردناک نیستند و معمولاً پس از ده تا دوازده هفته پس از جراحی برداشته می‌شوند. -
ارتودنسی پس از جراحی
پس از جراحی ارتوگناتیک، اغلب نیاز به ارتودنسی و تنظیم دندان‌ها برای یک دوره ۳ تا ۹ ماهه وجود دارد. این کار باعث می‌شود که دندان‌های بالا و پایین در موقعیت درستی نسبت به هم قرار بگیرند. پس از این مدت زمان، برای حفظ موقعیت دندان‌ها، از نگهدارنده‌ها یا ریتینرها استفاده می‌شود
توجه داشته باشید که اگر پیش از جراحی نیاز به انجام ارتودنسی نداشته باشید، پس از آن نیز به انجام ارتودنسی نیاز نخواهید داشت.
بهبودی پس از جراحی فک پایین
پس از اتمام جراحی ارتوگناتیک، برای اطمینان از وضعیت بیمار معمولاً دو تا چهار روز در بیمارستان بستری می‌ماند. پس از مرخص شدن از بیمارستان، درد با قرص‌های تجویز شده کنترل می‌شود که ممکن است مصرف آنها برای هفت تا ده روز پس از جراحی مورد نیاز باشد.
در دو هفته اول، تورم صورت به اوج خود می‌رسد و در هفته سوم پس از جراحی شروع به فروکش می‌کند. پس از گذشت چهار هفته، وضعیت اکثر بیماران به نظر طبیعی تر می‌رسد، احساس بهتری خواهند داشت و می‌توانند طیف وسیع‌تری از غذاها را بخورند. بهبود اولیه استخوان‌های فک معمولاً شش تا هشت هفته طول می‌کشد، اگرچه روند بهبودی کامل می‌تواند تا ۱۲ هفته طول بکشد. پس از بهبودی کامل، استخوان مانند قبل از جراحی قوی می‌شود و معمولاً هیچ محدودیتی برای فعالیت‌های ورزشی بیمار وجود ندارد.
مانند هر جراحی بزرگ، جراح متخصص شما یک برنامه بهبودی پس از جراحی را که شامل داروهای تسکین دهنده درد، طیفی از غذاهای پیشنهادی برای خوردن، نکات بهداشت دهان و دندان و توصیه‌های مراقبت در منزل است را شرح می‌دهد. یک جدول زمانی پیشنهادی برای بازگشت به فعالیت‌های قبلی و یا محل کار نیز پیشنهاد خواهد شد.
عوارض جراحی فک پایین
مانند هر عمل جراحی دیگری، خطر بروز عوارض در این جراحی نیز وجود دارد، بنابراین مهم است که قبل از تصمیم گیری درمورد هر درمانی، خطرات را در مقابل فواید آن در نظر بگیرید. با این حال، هنگامی که توسط جراحان متخصص با تجربه و با استفاده از آخرین تکنیک‌ها برنامه ریزی و جراحی انجام می‌شود، خطر بروز مشکلات طولانی مدت کم است. عوارض جراحی فک در کوتاه مدت می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
-
درد خفیف تا متوسط
تجربه درد و ناراحتی، یکی از عوارض طبیعی این جراحی است که با مصرف داروهای مسکن و ضد التهاب تجویز شده توسط جراح به مرور پس از چند روز کاهش می‌یابد. اما در صورتی که میزان درد کاهش نیابد و یا خیلی شدید باشد، توصیه می‌شود که درباره آن با پزشک خود صحبت کنید.
-
خونریزی جزئی از بینی و یا دهان
مشاهده خونریزی‌های خفیف پس از جراحی طبیعی است، اما چنانچه میزان و تعداد دفعات خونریزی‌ها زیاد باشد، باید حتماً و فوراً موضوع را با پزشک خود درمیان بگذارید.
-
تورم
یکی از عوارض حتمی این درمان، تورم صورت است که برای بهبود آن توصیه می‌شود که تا ۴۸ ساعت پس از جراحی کمپرس سرد را در فواصل زمانی که پزشک توصیه کرده است، بر روی صورت خود قرار دهید. پس از این مدت زمان می‌توانید از کمپرس گرم برای این کار استفاده کنید.
-
کبودی
کبودی بر اثر خونریزی‌هایی که در زیر بافت‌ها اتفاق می‌افتد، ایجاد می‌شود و حتی می‌تواند به قدری گسترش پیدا کند که تا گردن و بالای قفسه سینه نیز امتداد پیدا کند.
-
بی حسی موقت لب‌ها و چانه
بی حس شدن لب‌ها و چانه پس از این عمل از دیگر عوارض جراحی است که به مرور با بهبود و ترمیم اعصاب آسیب دیده، این عارضه نیز از بین می‌رود.
-
سوزن سوزن شدن، به خصوص در نزدیکی چانه، لب‌ها، گونه‌ها یا زبان
بیمار ممکن است حس سوزن سوزن شدن در نواحی اطراف محل جراحی شده به ویژه در نزدیکی چانه، لب‌ها، گونه‌ها یا زبان را تجربه کند که از بین رفتن کامل آن و بازگشت به حالت طبیعی می‌تواند حتی تا ۶ ماه طول بکشد.
-
درد مفصل فک (TMJ) یا محدودیت حرکتی
درد مفصل فک، سفتی و محدودیت حرکتی در آن ممکن است به مدت چند ماه باقی بماند.
-
عفونت در محل‌های برش
عفونت در محل‌های برش خورده در جراحی از عوارضی است که احتمال رخ دادن آن وجود دارد، به همین دلیل است که پزشک معالج برای پیشگیری از ایجاد آن مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها را تجویز می‌کند.
-
حالت تهوع یا استفراغ
حالت تهوع یا استفراغ ممکن است به دلیل واکنش بدن به داروهای بیهوشی یا سایر موارد رخ دهد.
-
کاهش وزن
پس از جراحی غذا خوردن بیمار سخت می‌شود و همین امر موجب کاهش وزن او می‌گردد. در طول دوره نقاهت بیمار باید مراقب تغذیه خود باشد و مواد مقوی و مورد نیاز بدن را با داشتن رژیم غذایی مناسب و همچنین مصرف مکمل‌ها دریافت کند.
-
سفتی فک و صدا دادن هنگام حرکت دادن آن
سفت شدن فک و صدا دادن هنگام حرکت دادن آن به ویژه هنگام جویدن غذا ممکن است رخ دهد. احتمال باقی ماندن این عرضه به طور دائمی وجود دارد، اما اختلالی در عملکرد فک ایجاد نخواهد کرد.
مراقبت‌های پس از جراحی فک پایین
پس از انجام عمل جراحی فک پایین، بهبود زخم و بهبودی کامل بیمار نیاز به انرژی اضافی و تغذیه مناسب دارد. پس از این عمل باز کردن فک به دلیل تورم صورت محدود می‌شود و همچنین توانایی بیمار برای جویدن غذا کاهش می‌یابد، با این حال بیمار با رعایت نکات زیر می‌تواند شانس خود را برای بهبودی آسان‌تر و سریع‌تر افزایش دهد:
- داروهای مسکن خود را طبق دستور مصرف کنید.
- استفاده از کمپرس سرد و یا گرم را برای کاهش درد و تورم فراموش نکنید.
- تا زمان یکه قادر به مسواک زدن نیستید، می‌توانید از محلول آب نمک برای ضد عفونی کردن دهان و دندان خود استفاده کنید.
- تا زمان یکه جراح اجازه نداده است، از مسواک زدن اجتناب کنید.
- باید استراحت کافی داشته باشید.
- هر گونه مشکل را زودتر به جراح خود گزارش دهید.
- مصرف دخانیات و سیگار را در طول دوره بهبودی کنار بگذارید.
- از انجام ورزش‌ها و هرگونه فعالیت سنگین دیگر در طول دوره نقاهت خود پرهیز کنید.
- تا زمانی که جراح شما اجازه نداده است، فعالیت‌های قبلی را مجدداً شروع نکنید.
- پس از احساس بهبودی، به آرامی فعالیت‌های خود را آغاز کنید.
رژیم غذایی پس از جراحی فک پایین
پس از جراحی اصلاحی فک، بدن به تغذیه و ویتامین‌های کافی برای بهبود استخوان و بافت نیاز دارد، بنابراین داشتن یک رژیم غذایی تشکیل شده از غذاهای نرم (نیمه مایع) ضروری است. غذاهای پر پروتئین و پر کالری ایده آل هستند و غذاهای سفت را می‌توان با قاشق له کرده و میل کرد. این غذاها شامل ترکیبی از گوشت، غذاهای لبنی و سبزیجات مانند میلک شیک، تخم مرغ همزده، ماست، اسموتی، سوپ و آبگوشت است.
همچنین باید سه بار در روز بعد از غذا دهان خود را با دهانشویه یا آب نمک گرم بشویید، سپس هر دندانی را که به راحتی می‌توانید با مسواک کودک به آن دسترسی پیدا کنید، با دقت مسواک بزنید.
سؤالات متداول
-
هزینه جراحی فک پایین جلو آمده چقدر است؟
قیمت عمل فک پایین با توجه به نوع و شدت مشکل آن و سایر شرایط از قبیل دستمزد جراح، تعرفه بیمه، هزینه‌های بیمارستان و هزینه‌های جانبی تعیین می‌شود. به همین دلیل توصیه می‌شود جهت اطلاع از قیمت دقیق عمل جراحی فک پایین جلو آمده به مطب جراح فک و صورت مراجعه نمایید تا پس از دریافت مشاوره در خصوص جراحی فک پایین جلو، از هزینه دقیق آن مطلع شوید.
-
عوارض جراحی فک پایین عقب رفته و یا عوارض عمل فک پایین جلو کدام‌اند؟
از عوارض این جراحی که اغلب موقتی هستند و رفته رفته بهبود پیدا می‌کنند، می‌توان به مواردی از قبیل درد، خونریزی جزئی، تورم، کبودی، بی حسی موقت لب‌ها و چانه، سوزن سوزن شدن، به خصوص در نزدیکی چانه، لب‌ها، گونه‌ها یا زبان، درد مفصل فک (TMJ) یا محدودیت حرکتی، عفونت در محل‌های برش، حالت تهوع یا استفراغ، کاهش وزن و همچنین سفتی فک و صدا دادن هنگام حرکت دادن آن اشاره کرد.
-
جراحی چانه (جنیوپلاستی) چه ارتباطی با جراحی فک پایین دارد؟
جراحی چانه می‌تواند چانه کوچک (یا فک پایین را که به شدت عقب رفته است) را بزرگ کند، عدم تقارن چانه را اصلاح کند و یا باعث شود لب‌ها روی دندان‌ها بسته شوند. این نوع عمل را می‌توان به صورت ترکیبی یا بدون جراحی در فک بالا و پایین انجام داد. جنیوپلاستی باعث بهبود نیمرخ پایین صورت می‌شود و امکان اصلاح چانه‌های کج را فراهم می‌کند.
-
آیا جراحی فک پایین دردناک است؟
عمل فک پایین عقب، جلو یا کج همانند سایر جراحی‌ها با درد همراه است که با مصرف داروهایی که جراح تجویز کرده است، قابل تحمل و کنترل خواهد بود.