کودکان و نوجوانان زیادی هستند که ممکن است دچار مشکلات دندانی باشند و پس از آنکه والدینشان آنها را نزد متخصص ارتودنسی می‌برند متوجه وجود مشکلات فکی در آنها می‌گردند که در اغلب موارد این والدین ترجیح می‌دهند که این مشکلات را بدون جراحی درمان کنند.
علاوه بر این انجام جراحی فک ممکن است به بزرگسالانی که دارای مشکلات فکی جدی هستند، توصیه شود. از میان این افراد کسانی هستند که از انجام آن می‌ترسند و ترجیح می‌دهند که مشکلات فکی خود را با استفاده از روش‌های دیگری درمان نمایند.
اما آیا می‌توان ناهنجاری‌های فک را بدون جراحی برطرف کرد؟ اگر جواب مثبت است، این درمان کدام است و آیا برای همه افراد مناسب است؟
در این مقاله از دندانپزشکی زیبایی قصد داریم درباره اصلاح ناهنجاری‌های فک بدون جراحی، نوع درمان و شرایط آن توضیحات کاملی را ارائه دهیم. پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
اصلاح فک بدون جراحی
ناهنجاری‌های فک بر اثر اختلالات مادرزادی یا بر اثر وارد شدن ضربه به صورت اتفاق می‌افتند که در هر صورت باید تحت درمان قرار بگیرند تا بیمار از عوارض آن رنج نبرد. ناهنجاری‌های فک می‌توانند شامل انحراف فک پایین به سمت چپ یا راست، عقب یا جلو بودن فک پایین، تنگ بودن فک بالا و نا منتقارن بودن دو فک و قرار نگرفتن آنها در موقعیت درست و طبیعی نسبت به یکدیگر باشد. هریک از این اختلالات بسته به شدت آنها می‌توانند مشکلاتی از قبیل ساییده شدن دندان‌ها بر روی یکدیگر، ناتوانی در جویدن صحیح غذا و بلع آن، مشکلات تنفسی، احساس درد در فک، وجود مشکل در تکلم و تلفظ صحیح حروف و … را به وجود آورند و شرایط دشواری را برای فرد ایجاد کنند.
اغلب افراد ممکن است با خود تصور کنند که تنها راه حل درمان این عارضه انجام جراحی فک یا ارتوگناتیک است. اما این‌گونه نیست و خبر خوش برای این دسته از عزیزان این است که در صورت مراجعه زودهنگام و به موقع به متخصص ارتودنسی می‌توان ناهنجاری فک را بدون جراحی و تنها با ارتودنسی درمان کرد.
آیا می‌توان ناهنجاری‌های فک را بدون جراحی درمان کرد؟
خوشبختانه امکان درمان ناهنجاری فک بدون جراحی وجود دارد. برای اصلاح هریک از انواع مشکلات فک از روش مخصوصی استفاده می‌شود. در صورتی که افراد پیش از رسیدن به بلوغ و رشد کامل اسکلتی متوجه وجود اختلالات فکی خود شوند و به متخصص ارتودنسی مراجعه کنند، با توجه به نوع و شدت مشکل فکی خود، می‌توانند بدون نیاز به جراحی فک این مشکلات را درمان کنند. متخصص ارتودنسی پس از معاینه دهان و دندان بیمار و با توجه به سن و نوع اختلال فک بیمار، دستگاه ارتودنسی مناسب را برای اصلاح اختلال موجود انتخاب می‌کند و طی یک دوره درمانی اقدام به برطرف کردن مشکل می‌کند.
مزایای اصلاح فک بدون جراحی
زمانی که رشد استخوان فک کامل نشده باشد، با استفاده از دستگاه‌های ارتودنسی می‌توان تغییراتی را در آن ایجاد کرد. به همین دلیل گفته می‌شود که فرزندان خود را در سنین پایین نزد دندانپزشک و ارتودنتیست ببرید تا در صورت وجود هرگونه مشکل مربوط به دهان، دندان و فک به موقع تشخیص داده شود، چرا که اغلب مشکلات مربوط به فک را می‌توان در سنین پایین و بدون نیاز به درمان‌های پیچیده‌تری مانند جراحی فک برطرف کرد و با استفاده از روش‌های ساده‌تر درمان نمود. در ادامه برخی از مزایای درمان انحراف فک بدون جراحی را ذکر کرده‌ایم:
-
کوتاه‌تر شدن طول دوره درمان
همانطور که می‌دانیم جراحی ارتوگناتیک، نوعی جراحی پیچیده ای است که نیاز به دوره نقاهت طولانی دارد. برای انجام این جراحی اغلب نیاز است که قبل و بعد از آن، ارتودنسی انجام شود، به همین دلیل مدت زمان دوره درمان طولانی می‌شود.
-
عدم تحمل درد و ناراحتی زیاد بر اثر جراحی
جراحی ارتوگناتیک جراحی است که با عوارضی از جمله درد و ناراحتی برای بیمار همراه است. بنابراین در صورتی که بیمار به موقع برای درمان مشکلات فکی خود به ارتودنتیست مراجعه کند، درمان او با استفاده از دستگاه‌های ارتودنسی انجام می‌شود که درد زیادی را برای بیمار به همراه نخواهد داشت و دیگر نیازی به جراحی فک که درد زیادی را برای بیمار ایجاد می‌کند، وجود نخواهد داشت.
-
پیشگیری از ایجاد عوارض جراحی
جراحی فک بر حسب مورد می‌تواند عوارضی مانند خونریزی، عفونت، تورم، کبودی، درد و … را به همراه داشته باشد که در صورت درمان به موقع و بدون جراحی هیچ کدام از این عوارض به وجود نخواهند آمد.
-
صرف هزینه‌های درمانی کمتر
ارتودنسی در مقایسه با جراحی فک درمان کم هزینه‌تری است که حتی در برخی موارد با توجه به شرایطی که کلینیک‌های دندانپزشکی برای بیماران خود در نظر می‌گیرند، ممکن است امکان پرداخت هزینه‌ها به صورت اقساطی نیز وجود داشته باشد. برای انجام جراحی فک بیمار باید هزینه‌هایی را به ارتودنتیست، جراح فک و صورت، بیمارستان و سایر هزینه‌های جانبی را پرداخت کند، این در حالی است که در صورت تشخیص و درمان به موقع، بیمار تنها هزینه‌های مربوط به ارتودنسی را پرداخت خواهد کرد.
چه ارتباطی بین ارتودنسی و جراحی فک وجود دارد؟
ارتودنسی با اهداف مختلفی انجام می‌شود که از میان آنها می‌توان به بهبود ظاهر چهره و زیبایی آن، اصلاح طرح لبخند و افزایش زیبایی دندان‌ها، بهبود عملکرد دندان‌ها، افزایش بهداشت دهان و دندان و … انجام می‌شود. این مشکلات گاهی ممکن است تنها به دلیل نامرتب بودن دندان‌ها ایجاد شده باشند و در برخی موارد ممکن است علاوه بر این مشکل بر اثر اختلالات فکی به وجود بیایند.
زمانی که علت ایجاد این ناهنجاری‌ها، اختلالات فکی باشد ممکن است بیمار علاوه بر ارتودنسی به جراحی فک نیز احتیاج پیدا کند. اما در برخی موارد که شدت اختلالات فکی خیلی زیاد نباشد، می‌توان با انجام ارتودنسی زودهنگام و به موقع از نیاز به انجام درمان‌های پیچیده‌تر مانند جراحی فک پیشگیری کرد.
ارتودنسی کاموفلاژ یا جبرانی و اصلاح فک بدون جراحی
ارتودنسی کاموفلاژ یا جبرانی درمانی است که برای افرادی که اختلالات فکی از جمله کم یا زیاد بودن ارتفاع صورت، انحراف فک، عارضه تنگی فک، جلو زدگی و یا عقب رفتگی فک دارند، به کار برده می‌شود. این نوع ارتودنسی در واقع مشکل اصلی فک را از بین نمی‌برد و تنها آن را می‌پوشاند و ظاهر آن را بهبود می‌بخشد.
این درمان اغلب برای افراد بزرگسالی که در دوران کودکی و نوجوانی که رشد فک آنها متوقف نشده بود و امکان اصلاح مشکلات فکی آنها با استفاده از ارتودنسی وجود داشته ولی برای انجام آن اقدام نکرده‌اند و اکنون در سن بزرگسالی ارتودنسی نمی‌تواند درمان کافی برای آنها باشد، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این نوع ارتودنسی در بزرگسالی به افرادی که نمی‌خواهند اختلالات فکی خود را با جراحی برطرف کنند، توصیه می‌شود. لازم به ذکر است که این درمان برای همه افراد مناسب نیست و تجویز آن نیاز به انجام معاینات دقیق توسط متخصص ارتودنسی دارد.
سؤالات متداول
-
آیا همه افراد کاندید مناسبی برای اصلاح فک بدون جراحی هستند؟
خیر. افرادی که مشکلات شدید فکی دارند که با استفاده از ارتودنسی امکان اصلاح آنها وجود نداشته باشد و همچنین افرادی که رشد فک آنها کامل شده است (به طور معمول دختران تا ۱۶ سال و پسران تا ۱۸ سال) گزینه مناسبی برای اصلاح فک بدون ارتودنسی نیستند. تشخیص دقیق این امر نیاز به مراجعه به متخصص ارتودنسی و انجام معاینات لازم دارد.
-
چگونه می‌توان اختلالات فکی را بدون جراحی برطرف کرد؟
برخی از اختلالات و مشکلات فکی را می‌توان با مراجعه به موقع به ارتودنتیست و با کمک ارتودنسی درمان کرد.
-
مناسب‌ترین سن برای درمان اختلالات فکی بدون جراحی کدام است؟
مناسب‌ترین سن برای انجام این کار، دوران کودکی و نوجوانی است. در واقع زمانی که استخوان فک به رشد کامل نرسیده و به طور کامل محکم نشده باشد و بتوان با استفاده از دستگاه‌های ارتودنسی تغییراتی را در آن ایجاد کرد.