روکش دندان

آیا این مطلب برای شما مفید است؟

خیلی از مواقع پس از انجام ترمیمات دندانپزشکی، ممکن است دندانپزشک شما گذاشتن روکش را ضروری بداند. اما آیا شما می‌دانید روکش دندان چیست؟
اصلا روکش دندان برای چه افرادی الزامی است؟ پس از روکش کردن دندان، چه مراقبت هایی باید انجام داد؟ هزینه این ترمیم چقدر تمام می شود؟
ما در ادامه این مقاله، تمام اطلاعات مورد نیاز شما درباره این نوع ترمیم را در اختیارتان قرار خواهیم داد.

روکش دندان چیست؟

یکی از روش‌های درمانی که امروزه توانسته محبوبیت زیادی در جامعه به دست آورد، روکش دندانی است. دندان شما از یک قسمت سفید رنگ به نام تاج تشکیل شده است؛ روکش‌های دندانی، معمولا نوعی جایگزین برای این قسمت دندان به حساب می‌آیند. گاهی حتی این ترمیم را با نام تاج مصنوعی نیز می‌شناسند. با توجه به اینکه این روکش‌ها شکلی شبیه به تاج دندان دارند، می‌توان از آن‌ها برای دندان‌های آسیب دیده و یا ضعیف شده استفاده کرد. گاهی هم صرفا برای زیبایی هرچه بیشتر دندان از این نوع ترمیم استفاده می‎شود.

روکش دندان برای چه افرادی لازم است؟

روکش دندان برای خیلی از افراد ممکن است استفاده شود. اگر شما جزو یکی از دسته افراد زیر هستید، به احتمال زیاد نیاز به این ترمیم خواهید داشت:

1. لک شدن یا تغییر رنگ دادن دندان‌ها اگر شما هم از آن دسته افرادی هستید که برای تغییر رنگ دندان خود به دنبال راهکاری می‌گردید، می‌توانید از روکش دندان استفاده کنید. در واقع زمانی که هیچ راهکار عملی دیگری مثل استفاده از سفیدکننده‌ها پاسخگو نباشد، می‌توانید این راه را امتحان کنید.
2. بد شکل بودن یک یا چند دندان در دهان فرد گاهی ممکن است دندان‌های شما از شکل زیبایی برخوردار نباشند. در این گونه موارد، با توجه به اینکه خود دندان دچار پوسیدگی نشده است، می‌توانید استفاده از روکش دندان را امتحان کنید. با این کار می‎توانید یک شکل طبیعی برای دندان‌های خود به ارمغان آورید.
3. از دست رفتن دیواره جانبی دندان در دهان بیمار در صورت مشاهده ترک یا شکستگی دندان، دندانپزشک معمولا برای درمان این نوع دندان اقدام می‌کند. در واقع اگر دندان شما نیاز به عصب کشی یا هر نوع درمان دیگری داشته باشد، دندانپزشک این کار را انجام داده و سپس برای تصحیح شکل ظاهری آن، از روکش دندان استفاده می‌کند.
4. برخی از درمان‌های عصب کشی با توجه به اینکه درمان‌های عصب کشی نیاز به برداشتن قسمت زیادی از تاج دندان دارند، ممکن است پس از این درمان، نیاز به استفاده از روکش دندان داشته باشید. در واقع بسته به اینکه آیا دندان شما از استحکام خوبی برخوردار است یا خیر، دندانپزشک استفاده یا عدم استفاده از چنین ترمیمی را پیشنهاد خواهد کرد. به عنوان مثال، دندان‌های آسیای کوچک و بزرگ با توجه به اینکه نیروی زیادی را حین جویدن تحمل می‌کنند، برای استحکام بخشی هرچه بیشتر باید از روکش دندان استفاده کرد.
5. نارضایتی از لبخند خیلی از افراد هم هستند که به دلیل مشکلات دندانی که در دهانشان وجود دارد، ممکن است از لبخند خود رضایتی نداشته باشند. این افراد برای اصلاح این مشکلات، به استفاده از روکش دندان روی می‌آورند.
6. وجود فاصله یا شکاف بین دندان‌ها یکی از درمان‌ها برای افراد که از وجود شکاف یا فاصله بین دندان‌های خود رنج می‌برند، استفاده از روکش دندان است. دقت داشته باشید که درمان ممکن است جایگزین خیلی بهتری نسبت به باندینگ باشد.
7. وجود دندان‌های پوسیده دندان‌هایی که معمولا به دنبال برداشتن پوسیدگی استحکام خود را از دست می‌دهند، نیاز به استفاده از روکش دندان خواهند داشت.

شرایط استفاده از روکش دندان برای بزرگسالان

برای استفاده از روکش دندانی در بزرگسالان، معمولا یکی از شرایط زیر را در نظر می‌گیرند:

1. نیاز به محافظت از دندان در صورت وجود ضعف یا پوسیدگی
2. استحکام بخشی به دندان‌های دارای پوسیدگی و ترمیم وسیع
3. دندان‌هایی که درمان ریشه شده‌اند.
4. وجود بدشکلی یا بد رنگی در دندان
5. اصلاح طرح لبخند با روکش کردن دندان‌های پیش و نیش
6. حمایت از دندان عقل آسیب دیده
7. ثابت نگه داشتن بریج
8. پوشش ایمپلنت دندانی
9. در صورت وجود شکستگی در دندان

شرایط استفاده از روکش دندان برای کودکان

برای کودکان نیز، در یکی از شرایط زیر ممکن است از روکش دندان استفاده شود:

1. پیشگیری از پوسیدگی در کودکان، گاهی ممکن است دندان‌هایی مشاهده شوند که احتمال بروز پوسیدگی در آن‌ها در چند سال آتی وجود دارد. برای اینکه بتوانند این دندان‌‎ها را محافظت کنند، معمولا به استفاده از این نوع ترمیم روی می‌آورند.
2. دندان با پوسیده شدید همانطور که می‌دانید، دندان‌هایی با پوسیدگی شدید به خصوص در کودکان، ممکن است با کوچک‌ترین ضربه‌ای دچار شکستگی شوند. به همین دلیل هم برای محافظت از آن‌ها، ممکن است استفاده از روکش دندان ضرورت یابد.
3. کاهش دفعات ترزیق بی حسی خیلی از کودکان با توجه به ابزارهایی که در مطب‌های دندانپزشکی وجود دارند، ممکن است از چنین درمان‌هایی بترسند. به همین دلیل هم همکاری لازم را با دندان پزشک انجام نمی‌دهند. توصیه شده است برای کاهش مراجعه این کودکان به مطب، از روکش دندان استفاده شود.

هزینه روکش دندان چقدر است؟

تعیین هزینه روکش دندان، وابسته به در نظر گرفتن خیلی از فاکتورهاست. از جمله مواردی که در این هزینه تاثیرگذارند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. نوع و جنس روکش دندان مطمئنا روکش‌های دندان با توجه به جنس و نوعی که دارند، هزینه متفاوتی هم خواهند داشت.
2. میزان دستمزد لابراتوار لابرتوار بسته به کاری که انجام می‌دهد، دستمزد متفاوتی را طلب می‌کند.
3. نوع قالب گیری (دیجیتالی یا سنتی) این مورد بستگی به خود دندانپزشک دارد؛ امروزه خیلی از دندانپزشکان از همان روش سنتی استفاده می‌کنند.
4. داشتن بیمه دندانپزشکی اگر بیمه دندانپزشکی داشته باشید، طبیعتا هزینه شما بسته به نوع بیمه، کاهش خواهد یافت.
5. هزینه خدمات جانبی به عنوان مثال، ممکن است دندان شما نیاز به درمان‌های عصب کشی داشته باشد. در این صورت دندانپزشک علاوه بر هزینه این درمان، هزینه روکش دندان را هم محاسبه خواهد کرد.

شرایطی که در آن نمی توان از روکش دندان استفاده کرد؟

گاهی ممکن است بسته به شرایطی که بیمار یا دندان وی دارد، نتوان از روکش دندانی استفاده کرد. معمولا در این گونه موارد، دندانپزشک طرح درمان دیگری را مطرح می‌کند؛ به عنوان مثال ممکن است نیاز به کشیدن دندان باشد. در این صورت دیگر نمی‌توان از روکش دندان استفاده کرد و به جای آن معمولا به سراغ ایمپلنت می‌روند. این شرایط ممکن است شامل یکی از موارد زیر باشد:

1. وجود ترک خوردگی عمیق در دندان
2. تحلیل رفتن ریشه دندان
3. وجود عفونت در دندان

ماندگاری و طول عمر روکش دندان چقدر است؟

یکسری عوامل ممکن است در طول عمر روکش دندان تاثیرگذار باشند. یکی از مهم‌ترین این عوامل، رعایت نکات بهداشتی توسط خود فرد است. اگر فرد بهداشت دهان و دندان خود را به خوبی رعایت نکند، عمر این روکش دندان کاهش چشمگیری خواهد داشت. ناگفته نماند که نوع و جنس خود روکش هم تاثیر زیادی در این مدت خواهد داشت. همه این عوامل، می‌توانند عمر روکش دندان را از 5 تا 15 سال تغییر دهند.

انواع روکش های دندان کدام اند؟

در حیطه دندانپزشکی، روکش‌ها از جمله ترمیم‌هایی هستند که از تنوع بالایی برخوردارند. این ترمیم‌ها با توجه به متریالی که برای ساختشان استفاده می‌شود، به یکی از انواع زیر طبقه بندی می‌شوند:

1. روکش‌های تمام فلزی طلا

   این روکش‌ها جزو ترمیم‌هایی هستند که تاریخچه استفاده از آن‌ها نسبت به بقیه ترمیم‌ها بیشتر است. در حیطه دندانپزشکی، این نوع روکش با توجه به متریالی که دارد، مستحکم‌ترین روکش دندانی شناخته می‌شود. با توجه به همین موضوع، معمولا از قیمت بالاتری هم در بازار برخوردار اند. در واقع به دلیل استفاده از طلا در بخش بیرونی این روکش، می‌تواند مقاومت آن را نسبت به سایر همتایانش افزایش دهد. با توجه به اینکه طلا خاصیت تطابق پذیری بالایی دارد، می‌تواند به خوبی سطح دندان را بپوشاند. به علاوه، هیچ گونه خوردگی و تغییر رنگی هم ایجاد نمی‌کند. کمتری کسی پیدا می‌شود که نسبت به این نوع روکش آلرژی داشته باشد.

2. روکش‌های تمام سرامیکی

   از جمله مزایای این نوع روکش، می‌توان به تنوع بالای رنگ آن‌ها اشاره کرد. در حقیقت دندانپزشک می‌تواند با توجه به رنگ سایر دندان‌ها، رنگ روکش را طوری انتخاب کند تا کسی به وجود چنین ترمیمی پی نبرد. ار لحاظ زیبایی، این نوع روکش نسبت به سایر ترمیم‌ها از برتری بیشتری برخوردار است؛ چرا که ظاهر آن شباهت‌های زیادی با تاج طبیعی دندان دارد. همچنین با توجه به استحکام خوبی که دارند، می‌توانند سطح محافظت خوبی برای دندان ایجاد کنند. البته این مقاومت به نسبت سایر روکش‌ها، کمتر است.

3. روکش‌های سرامیکی فلزی

   این نوع روکش معمولا از دو لایه داخلی و خارجی ساخته شده است. لایه داخلی آن از نوعی فلز و لایه خارجی آن با سرامیک پوشیده می‌شود. با توجه به همین موضوع، هم می‎‌تواند زیبایی روکش‌های سرامیکی را داشته باشد و هم اینکه استحکام بالاتری نسبت به این ترمیم‌ها ارائه کند. از جمله معایبی که می‌توان به آن اشاره کرد، امکان تغییر رنگ در مدت زمان طولانی این ترمیم‌هاست.

4. روکش‌های استیل

   قیمت روکش‌های استیل نسبت به همه انواع روکش دندان ارزان‌تر است. دلیل آن هم به خاطر کارایی موقت آن است. در واقع این نوع روکش بیشتر برای دندان‌های شیری به کار گرفته می‌شود نه دندان‌های دائمی.

روکش دندان فوری چیست؟

گاهی ممکن است افرادی به استفاده از اسنپ اسمایل یا همان روکش دندان فوری ترغیب شوند. تفاوت این نوع روکش با سایر انواع موجود در بازار، قابلیت تحرک آن است. این ویژگی هم می‌تواند جزو مزیت‌های آن به شمار رود و هم اینکه معایبی را به همراه داشته باشد. به عنوان مثال، نمی‌توان برای استفاده طولانی مدت روی این نوع روکش حساب باز کرد. چرا که می‌تواند تحلیل لثه را به دنبال داشته باشد. نکته قابل توجه در مورد این روکش این است که صرفا جنبه زیبایی دارد و به عنوان ترمیم شناخته نمی‌شود.

مراحل نصب روکش دندان

نصب روکش دندان نیاز به طی کردن مراحل زیر دارد:

1. معاینه دهان در ابتدا دندانپزشک باید معاینه دقیقی از دهان و دندان‌های شما انجام دهد. به منظور شناسایی بهتر پوسیدگی‌ها، ممکن است از تصاویر رادیوگرافی نیز کمک بگیرد.
2. آماده سازی دندان برای اینکه روکش بتواند به خوبی دندان را بپوشاند، باید قسمت‌های اضافی اطراف دندان تراشیده شوند.
3. قالب گیری طبیعتا با توجه به تنوع آناتومیکی دندان‌های هر فرد با فرد دیگر، دندانپزشک مجبور به قالب گیری خواهد بود. چرا که باید یک روکش دندان منحصر به فرد برای هر فرد در لابراتوار ساخته شود.
4. مراجعه مجدد به مطب پس از آماده شدن روکش، دندانپزشک آن را روی دندان شما قرار می‌دهد و در صورت نیاز، مشکلات آن را بررسی می‌کند.
5. اتصال روکش به دندان اگر روکش شما قرار است به صورت دائمی روی دندان سوار شود، از چسب‌های قویتری استفاده می‌شود. این چسب‌ها، اتصال مینا به روکش دندان را فراهم می‌سازند. در صورتی که روکش برای مدت موقت کارایی داشته باشد، نیاز است تا از چسب‌های ضعیف‌تری استفاده شود.

بهترین روکش دندان کدام است؟

اینکه بخواهیم بهترین روکش دندانی را معرفی کنیم، کار بسیار دشواری است؛ چرا که عوامل زیادی در این انتخاب دخیل هستند. برای انتخاب بهترین روکش باید جنبه‌های مختلف هر یک را در نظر داشته باشید. به عنوان مثال، روکش‌های تمام فلزی قاعدتا از استحکام بالاتری نسبت به بقیه روکش‌ها برخوردارند. اما اگر از جنبه زیبایی به آن‌ها نگاه کنیم، گزینه مناسبی نخواهند بود.
انتخاب بهترین روکش دندان باید با مشورت دندانپزشک شما صورت بگیرد. به عنوان مثال، در دندان‌های خلفی که زیبایی زیاد ملاک نیست، می‌توان از روکش‌های تمام فلزی هم استفاده کرد. اما در دندان‌های جلویی که خط لبخند را تشکیل می‌دهند، حتما باید در کنار استحکام، زیبایی را هم ملاک قرار داد.

آیا روکش دندان عوارض دارد؟

روکش‌های دندان معمولا از جمله ترمیم‌هایی هستند که در صورت رعایت بهداشت دهان، عوارض آنچنانی از خود بروز نمی‌دهند. اما گاهی ممکن است فرد در دو یا سه روز ابتدایی، عارضه حساس شدن دندان‌ها را تجربه کند. این عارضه معمولا زمانی خود را نشان می‌دهد که فرد یک غذای داغ یا سرد را در تماس با دندانش قرار دهد. البته وجود این عارضه در این مدت کوتاه، طبیعی خواهد بود. اما اگر شاهد طولانی مدت شدن آن باشید، باید به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا علت اصلی آن را شناسایی کند.

معایب روکش دندان

برخی از معایب آن عبارت‌اند از:

1. شل شدن روکش گاهی ممکن است به دلیل استفاده از چسب نامناسب و یا شستن آن، روکش دندان شل شده و اتصال خوبی با دندان نداشته باشد. این موضوع می‌تواند سبب ایجاد فضای مناسب برای نفوذ باکتری‌ها شود. معمولا اگر این عارضه درمان نشود، فرد با پوسیدگی‌های راجعه به دندانپزشک مراجعه خواهد کرد.
2. خرد شدن روکش دندان گاهی در اثر ضرباتی که به روکش وارد می‌شود، ممکن است شکستگی‌های ریز و درشتی را شاهد باشیم. بسته به بزرگی این شکستگی، کار ترمیم و یا تعویض آن روکش را انجام خواهند داد.
3. افتادن روکش اگر چسب روکش به خوبی نتواند اتصال بین این ترمیم و مینای دندان را حفظ کند، احتمال افتادن روکش وجود خواهد داشت. در صورت بروز این عارضه، حتما باید به دندانپزشک خود مراجعه کنید.

پس از روکش کردن دندان چه مراقبت هایی باید انجام داد؟

دندانپزشک معمولا پس از انجام این ترمیم، یکسری نکات را به بیمار ارائه می‌کند. حتما باید این نکات را مورد توجه قرار دهید:

1. استفاده از برس و مسواک نرم
2. عدم استفاده از خمیر دندان‌های سفیدکننده
3. استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید
4. پرهیز از خوردن مواد غذایی سفت مثل آجیل
5. پرهیز از خوردن مواد غذایی رنگی برای ثابت نگه داشتن رنگ روکش
6. مراجعه به دندانپزشک برای چکاپ مجدد ترمیم
7. ترک عادات نادرست مثل خوردن ناخن و جویدن یخ

روش های جایگزین روکش دندان

گاهی ممکن است پوسیدگی دندان شما آنقدر وسیع باشد که دندانپزشک، نگه داشتن چنین دندانی را به صلاح نداند. در این گونه موارد، حتی عصب کشی دندان هم روش خوبی نخواهد بود. به همین دلیل هم باید برای کشیدن آن دندان اقدام کنید. بعد از کشیدن دندان می‌توانید از ایمپلنت دندانی نیز کمک بگیرید. همچنین، بریج دندان می‌توان راهکار خوبی برای حل این مشکل باشد.
توجه: زمانی از بریج دندانی استفاده می‌شود که احتمال از دست رفتن تعداد زیادی از دندان‌های شما وجود دارد.

زمان مناسب برای تعویض روکش دندان

زمان مناسب برای تعویض روکش دندان، بسته به جنس و میزان رعایت بهداشت توسط شما می‌تواند متغیر باشد. معمولا دندانپزشکان توصیه می‌کنند که در بازه 5 تا 15 سال بعد از استفاده از آن، برای تعویض آن اقدام کنید. البته اگر یکی از شرایط زیر به وجود آمد، باز هم باید برای تعویض آن مراجعه کنید:

1. درد
2. وجود تورم و التهاب در لثه
3. مشاهده تحلیل لثه در محل ترمیم
4. آسیب دیدن روکش دندان
5. تغییر رنگ روکش و از دست دادن زیبایی

تفاوت روکش دندان و ونیر دندان

خیلی از افراد ممکن است روکش را با ونیر دندان اشتباه بگیرند. این دو شاید کاربرد تقریبا مشابهی داشته باشند، اما باز هم یکسری تفاوت‌هایی با هم دارند که در ادامه آنها را عنوان کرده‌ایم:

1. کاربرد معمولا ونیرها برای ترمیم‌های زیبایی به کار گرفته می‌شوند. اما کاربرد روکش دندان، هم برای ترمیم‌های درمانی است و هم برای ترمیم‌های زیبایی.
2. مقاومت نسبت به تغییر رنگ یکی دیگر از تفاوت‌های این دو، در مقاومت بیشتر ونیر به لکه‌های رنگی است. روکش‌های دندانی معمولا زودتر ثبات رنگی خود را از دست می‌دهند و به همین دلیل هم بیشتر جنبه درمانی خواهند داشت.
3. نحوه نصب نصب این دو نیز با هم کمی متفاوت است. برای اینکه دندانپزشک بتواند روکش دندان را روی دندان شما سوار کند، قسمت‌های اضافی دندان را تراش خواهد داد. اما نصب ونیر نیاز به تراش خیلی کمتر و سطحی‌تری دارد.

آیا استفاه از روکش دندان با اهداف زیبایی درست است؟

با توجه به اینکه استفاده از روکش دندان نیاز به تراشیدن بخش‌های از دندان دارد، ممکن است راهکار مناسبی برا زیبایی در نظر گرفته نشود. به همین دلیل هم اگر هدف شما صرفا زیبایی بیشتر است، بهتر است به گزینه‌های خیلی بهتر روی آورید.

بهترین انتخاب بین روکش، لمینت و کامپوزیت کدام است؟

اینکه کدامیک از این سه روش می‌تواند کارایی بهتری داشته باشد، بر عهده خود دندانپزشک است. معمولا با توجه به اینکه کامپوزیت می‌تواند برای دندان‌هایی با نامرتبی جزئی مناسب باشد، از این روش استفاده می‌کنند. اما اگر لکه‌های زیاد و پررنگی روی دندان شما مشاهده شود، لمینت می‌تواند گزینه بهتری باشد. در صورتی که تغییرات فراتر از این مشکلات باشند، ترمیم راهکار ایده‌آل‌تری به نظر می‌رسد.

سوالات متداول

1. آیا مراحل نصب روکش‌ دندان دردناک است؟

   پاسخ این سوال منفی است؛ با توجه به اینکه دندانپزشک برای تراش دندان از بی‌حسی استفاده می‌کند، هیچ دردی در این مراحل حس نخواهید کرد. الته پس از اتصال روکش تا دو یا 3 روز ممکن است دندان شما نسبت به مواد گرم یا سرد کمی حساس‌تر شود.

2. آیا با اتصال روکش دندان، امکان استفاده از مسواک و نخ دندان وجود دارد؟

   بله، شما باید بهداشت دندان‌های خود را بیش‌ از پیش رعایت کنید. دقت داشته باشید که در استفاده از مسواک معمولا محدودیتی وجود ندارد؛ اما توصیه شده است در روز‌های اول، نخ دندان را زیاد به سمت بالا نکشید. چرا که با این کار، احتمال شل شدن روکش وجود دارد. این محدودیت پس از مدتی برطرف خواهد شد.

3. آیا روکش دندان به صورت دائمی استفاده می‌شود؟

   روکش‌های دندانی به صورت دائمی برای یک دندان استفاده نمی‌شوند. معمولا پس از اتمام عمر آن، نیاز به تعویض این نوع ترمیم وجود دارد. اما راهکارهایی برای افزایش عمر این روکش وجود دارد.

4. آیا همه دندان‌های پوسیده نیاز به روکش دندان دارند؟

   خیر؛ بسته به اینکه میزان پوسیدگی و جایگاه آن کدام قسمت دندان باشد، دندانپزشک برای استفاده یا عدم استفاده از روکش تصمیم خواهد گرفت. معمولا دندان‌هایی با پوسیدگی بسیار وسیع، نیاز به استفاده روکش دارند.

5. آیا روکش دندان به سایر دندان‌ها آسیب می‌رساند؟

   با توجه به اینکه روکش‌های دندانی از جنس سخت‌تری نسبت به مینا برخوردار اند، نباید زیاد دندان‌های خود را روی هم فشار دهید؛ چرا که این موضوع می‌تواند در دراز مدت، به دندان سالم شما آسیب وارد کند.

6. آیا نصب روکش بدون عصب کشی امکان پذیر است؟

   با توجه به نوع ترمیمی که دندان شما نیاز دارد، این موضوع امکان پذیر است. اگر دندان شما صرفا به دلیل تغییر رنگ یا بد شکلی نیاز به روکش داشته باشد، هیچ نیازی به عصب کشی نخواهید داشت. اما اگر پوسیدگی به پالپ دندان آسیب رسانده باشد، باید قبل از نصب روکش، این درمان را شروع کنید.