جراحی ارتوگناتیک برای اصلاح مشکلات عملکردی است که توسط یک جراح فک و صورت و به منظور برطرف کردن بی نظمی آرواره ها و دندان ها و بی نظمی اسکلتی انجام می گیرد.
از این رو بیماران می توانند علاوه بر تغییر چهره به وسیله جراحی فک شاهد بهبود در عملکرد، صحبت کردن، جویدن و حتی راحتی در تنفس نیز باشند.
برای انجام تغییر چهره به وسیله جراحی فک و جراحی ارتوگناتیک معاینه داخلی دهان کاملا ضروری است در این جراحی موقعیت دندان ها باید به طور کامل در نظر گرفته شود .
برخی بیماران علاقه مندند که جراحی ارتوگناتیک فک را در درجه اول به منظور تغییر در چهره خود انجام دهند.
برخی دیگر ممکن است به دنبال تغییر در بایت باشند.
صرف نظر از هدفی که بیماران به منظور آن جراحی ارتوگناتیک را انجام می دهند، هر دو ویژگی یعنی انسداد دندان ها و زیبایی صورت باید با هم در یک طرح و برنامه درمانی گنجانده شوند.
چیزی که از طریق عمل جراحی به دنبال رسیدن به آن هستیم، مقایسه خط وسط دندان یعنی خط بین سمت چپ و راست نسبت به خط وسط صورت است.
اگر آن ها هم تراز نیستند، درمان برای اصلاح آن ها از طریق ارتودنسی یا جراحی باید صورت گیرد.
در این گونه مواقع عمل جراحی برای برطرف کردن انحراف اهمیت بیشتری دارد.
در اغلب بیماران عدم تقارن در یکی از دو فک مشاهده شده است.
فک طبیعی به چه صورت است؟ کاندیدای مناسب برای این جراحی چه افرادی هستند؟ آیا این جراحی عوارض دارد؟ هزینه آن چقدر است؟ چه مدت زمانی برای بهبود آن لازم است؟ این مقاله را مطالعه نمایید تا اطلاعاتی کافی درباره جراحی فک به دست آورید.
فک طبیعی چه فکی است؟
در حالتی که فک سالم باشد، دندان آسیای فک بالا و فک پایین به صورت مناسب در هم فرو می روند.
دندان های جلویی بالا، روی دندان های جلویی فک پایین قرار می گیرند. به گونه ای که دندان فک بالا حدود یک تا دو میلیمتر از دندان های فک پایین جلوتر است.
چه کسانی به جراحی فک نیاز دارند؟
جراحی فک و ارتوگانتیک به منظور اصلاح نامرتبی فک و دندان‌ها که با درمان ارتودنسی قابل درمان نمی‌باشد، انجام می‌شود. مشکلات نامرتبی فک و دندان می‌توانند ژنتیکی، مادرزادی یا تکاملی باشند، بنابراین یا در بدو تولد وجود دارند و یا در حین رشد فرد ایجاد می‌شوند. آسیب فک و مفاصل فک و نیز پاتولوژی (یعنی مراکز رشد غیرعادی، تومورها و غیره) نیز می‌توانند باعث بدشکلی‌های فک و دندان در هر سنی شوند. علائمی که ممکن است یک فرد مبتلا به ناهنجاری فک و دندان داشته باشد عبارتند از:
- رشد بیشتر یا کمتر از حد طبیعی در هر دو فک
- عدم تقارن صورت
- عدم قرارگیری دندان‌ها روی یکدیگر
- ناتوانی در خوردن و جویدن بطور صحیح
- مشکلات راه هوایی بخصوص برای تنفس
- مشکلات گفتاری ناشی از ناهنجاری
- اپن بایت که در آن دندان‌هایی جلویی یا عقبی هنگام تماس دندان‌های دیگر روی هم قرار نمی‌گیرند.
- درد در عضلات یا مفاصل فک
آیا عدم تقارن جزیی در صورت نیاز به جراحی دارد؟
جراحی فک بالا اغلب برای اصلاح چهارچوب صورت و عمل جراحی فک پایین برای رسیدن به یک بایت مناسب دربرابر فک بالا و برای اصلاح نقطه چانه به مرکز مورد نیاز است.
گاهی اوقات پس از تغییر فک به موقعیت صحیح برای فرم دادن به عمل جراحی و تثبیت موقعیت جدید ممکن است، جراح نیاز پیدا کند که سمت بزرگ شده را کمی کاهش دهد.
اگر عدم تقارن در رابطه با عضلات باشد، تزریق بوتاکس یک راه مناسب تر و ایمن تری در این مواقع است.
در نهایت در صورت عدم وجود یک مشکل عملکردی بهتر است کمی با دقت بیشتری به موضوع نگاه کنید.
شما باید بتوانید تصمیم بگیرید و انتخاب کنید که آیا درست است که تنها به خاطر زیبایی و عدم تقارن جزیی صورت دست به جراحی بزنید.
مزایای جراحی فک
جراحی فک قطعا برای درمان ضروری انجام می گیرد که بعد از آن مزیت های بسیاری برای بیمار به دنبال دارد:
- جراحی فک، زیبایی دلنشینی به چهره بخشیده و اعتماد به نفس فرد را افزایش می دهد.
- سبب سهولت در غذا خوردن می گردد.
- جراحی فک سبب کاهش سایش دندان ها می گردد.
- عملکرد دهان و دندان بهبود می بخشد.
- ناهنجاری های فکین می توانند در تنفس نیز مشکل ایجاد کنند که جراحی فک منجر به بهبود تنفس می گردد.
- بهداشت دهان و دندان را راحت تر کرده، در نتیجه بروز بیماری های لثه و پوسیدگی های دندانی را کاهش می دهد.
هزینه جراحی فک
هزینه جراحی فک متغیر است. هزینه‌ی این عمل متاثر از عوامل متعددی چون محل انجام جراحی، هزینه و دستمزد جراح، شدت مشکل فک، عوارض، هزینه‌های ارتودنسی، هزینه بیهوشی و داروهای ضد درد می‌باشد، همچنین اینکه جراحی به دلایل پزشکی یا زیبایی انجام شده باشد و شرایط پوشش بیمه‌ی بیمار نیز بر هزینه نهایی تاثیر می‌گذارد. برای دریافت اطلاعات بیشتر از هزینه درمان خود، باید با دندانپزشک، متخصص ارتودنسی و جراح خود مشورت داشته باشید.
طول درمان جراحی فک
زمان جراحی، بین ۱ الی چند ساعت زمان می برد که با در نظر گرفتن میزان و نوع ناهنجاری و شرایط بیمار، این زمان معین می شود. پس از اتمام جراحی، بیمار دو روز در بیمارستان بستری می گردد و وضعیت او در این دو روز به طور کامل و مکرر بررسی می شود. بعد از ترخیص از بیمارستان، لازم است تا بیمار در منزل استراحت کند و دستورالعمل ها را به درستی انجام دهد تا دوران نقاهتش تمام شود. احتمال خونریزی تا حدود دو هفته بعد از عمل طبیعی بوده و درد و تورم نیز تا حدود یک هفته وجود خواهد داشت که با مصرف دارو های مسکن، کاهش می یابند. بعد از گذشت یک هفته از جراحی، بیمار به مطب جراح خود رفته تا شرایطش مورد بررسی قرار بگیرد. تا حدود دو ماه بعد از جراحی بیمار باید تنها غذا های نرم مصرف کند و بعد از آن می تواند غذا هایی مانند سالاد و یا غذا های آسیاب شده را نیز در رژیم غذایی خود جای دهد. در صورتی که بیمار روند مراقبتی خود را به درستی رعایت کند، حدود ۴ ماه بعد، بهبودی کامل به دست آمده و بعد از ۶ الی ۱۲ ماه، بیمار باید برای دوره دوم درمان ارتودنسی خود مراجعه نماید.
انواع جراحی فک
سه جراحی عمده که بر روی فک انجام می‌شوند عبارتند از:
اصلاح اپن بایت
ابتدا بخشی از استخوان قسمت بالای فک که دندان بر روی آن قرار می‌گیرد، برداشته می‌شود. سپس فک بالا با استفاده از صفحات و پیچ‌هایی در جای خود محکم می‌شود.
اصلاح جلوآمدگی فک پایین
استخوانی که در بخش عقبی فک قرار گرفته است از بخش جلویی آن جدا شده و اصلاح می‌گردد. جراحی فک پایین به بخشی که دندان روی آن قرار گرفته این امکان را می‌دهد تا به عقب حرکت کرده و تراز شود.
اصلاح عقب‌رفتگی فک پایین
استخوانی که در بخش پایینی فک قرار گرفته است از پایه جدا شده و اصلاح می‌گردد. سپس بخشی از فک پایین که دندان بر روی آن قرار گرفته و قسمتی از چانه به طرف جلو حرکت داده می‌شود.
آیا امکان درمان ارتودنسی و جراحی فک در یک بازه زمانی وجود دارد؟
لبخند زیبا در صورت، هدیه ای است که خداوند به برخی از انسان ها داده است. برای داشتن لبخندی زیبا، مرتب بودن دندان ها و زیبایی لب از اهمیت ویژه ای برخوردار است. متاسفانه برخی از افراد از نامرتبی دندان هایشان رنج می برند. همین امر باعث می شود لبخند خود را از دید دیگران پنهان کنند. اعتماد به نفس در این افراد به شدت کاهش می یابد. از این رو همیشه با لبخندهای کوتاه و لبان بسته، پاسخ اطرافیانشان را می دهند. ارتودنسی روشی است که به این افراد کمک می کند تا با اعتماد به نفس کافی، لبخند زیبایی را در صورت خود به نمایش بگذارند.
در درمان های ارتودنسی، استخوان فکین و دندان ها مد نظر دندانپزشک قرار می گیرد. در صورتی که ساختار فک ها مشکل داشته باشد، پزشک، به ارتودنسی همراه با جراحی فک می پردازد. ارتودنسی و جراحی فک، فقط به زیبایی فرد کمک نمی کند، بلکه در عمل بلع غذا، پیشگیری از مشکلات معده و صحبت کردن فرد تاثیر گذار است.
روند جراحی فک به چه صورت است؟
به طور کلی، جراحی فک نوعی عمل طولانی و پیچیده می باشد و جراح باید به طور کامل نسبت به اصلاح فک و دهان و دندان، آگاهی و تجربه داشته باشد. جراح باید به خوبی عملکرد دهان و دندان را بررسی کند که درست و صحیح باشد. در صورتی که به این موارد توجهی نشود، بعد از عمل بیمار با مشکلاتی در کارکرد دهان و دندان خود رو به رو خواهد شد. به طور کلی روند جراحی فک با مشاوره و ویزیت شروع شده که دندانپزشک اقدامات اولیه برای انجام عمل را انجام می دهد. بعد از تهیه عکس های رادیولوژی و اسکن های مورد نیاز، جراح استراتژی عمل را مشخص می کند. با وجود اینکه جراحی فک دشوار بوده و دوره نقاهت نه چندان سختی دارد، اما گذراندن این دوران ارزشش را دارد.
عوارض جراحی فک چیست ؟
در حالت کلی، جراحی فک وقتی توسط یک جراح با تجربه و آموزش دیده در محلی مطمئن و با امکانات لازم انجام شود بی خطر و مطمئن خواهد بود.بعضی از مشکلات و عوارض جراحی فک با جزئیات در ادامه مطلب توضیح داده شده است.
خونریزی
خونریزی جزئی پس جراحی فک طبیعی است ،ممکن است یک تا دو هفته پس از جراحی فک بالا خون دماغ شوید.خونریزی داخل بافت نرم منجر به کبودی آن قسمت می شود و می تواند خیلی گسترده باشد. خونریزی غیر معمول وقتی است که هنگام جراحی نیاز به انتقال خون باشد با این حال گاهی اوقات ممکن است بیمار به تزریق خون نیاز داشته باشد.
عفونت
در همه ی جراحی ها احتمال عفونت وجود دارد به همین دلیل هم در حین جراحی و هم پس از جراحی به شما آنتی بیوتیک داده می شود که اگر قرار است عفونتی ایجاد شود به راحتی درمان شود.
بی حس شدن
پس از جراحی فک در نواحی اطراف فک دچار بی حسی خواهید شد.اگر فک بالا عمل شده باشد ،بالای دندان ها بی حس خواهد شد و اگر فک پایین عمل شده باشد لب پایین و چانه بی حس خواهد شد و هنگامی که رشته های عصبی در حال بهبود هستند با احساس سوزن سوزن شدن روبرو خواهید شد. احساس عادی معمولا پس از ۶ ماه یا کمتر بر خواهد گشت. در موارد نادر ممکن است بی حسی دائمی شود.
گرفتگی بینی
گرفتگی بینی می تواند ناشی از لوله هایی باشد که در داخل سوراخ های بینی در هنگام جراحی جاگذاری شده است یا اینکه پس از جراحی فک بالا اتفاق بیفتد. وقتی که بینی دچار احتقان می شود می توان به وسیله اسپری های پاک کننده ی مخصوص بینی این مشکل را برطرف کرد.
کاهش وزن
اوایل دوره ی پس از جراحی ،کاهش وزن تا ۲.۵ کیلو پیش بینی می شود. در بیشتر موارد کاهش وزن به دلیل کاهش اشتها می باشد که به پوشیدن الاستیک ها مربوط می شود. پس از هفته ی اول اشتهای شما باید به اندازه ی کافی بهبود یابد که بتواند وزن از دست رفته ی شما را جبران کند
سفتی فک و صدای مفاصل فک
پس از جراحی ارتوگناتیک، مفاصل فک به مدت چند ماه سفت خواهد بود. بهترین تمرین برای غلبه بر سفتی مفاصل، فعالیت های عادی فک مانند جویدن است. گاهی اوقات ممکن است صدای ساییده شدن یا کلیک کردن در مفاصل هنگام شروع حرکت فک اتفاق بیفتد. این صداها ممکن است دائمی باشد، اما کاربرد فک را تحت تاثیر قرار نمی دهد.
زمان بهبودی
توصیه می‌شود که بیشتر افراد دو تا سه هفته کار نکنند. بهبودی کامل استخوان‌ها ۶ تا ۸ هفته بطول می‌انجامد، بنابراین توصیه می‌کنیم که از انجام فعالیت‌های سنگین یا ورزش‌های تماسی در طول دوره بهبودی اجتناب کنید. باید به خاطر داشته باشید که به مدت ۴۸ ساعت پس از بیهوشی عمومی قادر به رانندگی یا کار با دستگاه نخواهید بود.
سوالات متداول
-
جراحی فک به چه میزان زمان نیاز دارد؟
به طور معمول زمان جراحی فک، حدود ۱ الی ۲ ساعت بوده که با توجه به شرایط هر بیمار، ممکن است تا زمان جراحی بیشتر شود. در صورتی که هر دو فک مورد جراحی قرار گرفته باشد، عمل به حدود ۶ ساعت زمان نیاز دارد.
-
میزان درد جراحی فک چقدر است؟
بعد از جراحی فک، بروز محدودیت هایی در حرف زدن و یا غذا خوردن به طور طبیعی برای بیمار وجود دارد. همچنین درد و تورم تا حدود ۱ الی ۲ هفته وجود خواهد داشت که با مصرف دارو های مسکن و رعایت توصیه های پزشک، به مرور زمان رفع می گردند.
-
جراحی فک را چه کسی انجام می دهد؟
اگر بیمار به جراحی فک نیاز داشته باشد، دندانپزشک متخصص یا جراح دندانپزشک، بیمار را به جراح فک و صورت ارجاع می دهد که ایشان تخصص در جا به جایی استخوان های فک دارند.
-
بیمار چه مدت بعد از جراحی فک می تواند به فعالیت های ورزشی خود بپردازد؟
بعد از جراحی فک بیمارباید تا چند روز استراحت داشته باشد و انجام فعالیت های سنگین را محدود نماید. بعد از حدود ۱۰ روز می تواند فعالیت های عادی خود را دنبال کند، اما از فعالیت های سنگین تا چند ماه باید اجتناب شود.